Nuray Mert, bu haftaki yazısında Suriye’de yeni Anayasa ile rejimin, hukukun ve seküler yaşam tarzının nasıl değişeceğine yönelik öngörülerini paylaşıyor.

Suriye’de yeni yönetim geçici Anayasa’yı onaylamış. Anayasa’ya ilişkin iki önemli husustan biri, İslam hukukunun yasaların temel kaynağı olduğu, bir diğeri ise üniter bir devlet yapısını tanımlıyor olması. Türkiye açısından en önemlisi olan ikinci hususta Kuzey Suriye’deki Kürt yönetimi SDG, beklendiği gibi karşı çıkmış, sonrası ne olur bilmiyoruz.

Birinci husus da kuşkusuz önemli, ama başka türlüsünü beklemek mantıksız olurdu. Radikal İslamcı hatta cihatçı kökenli bir örgüt ve lideri herhalde laik anayasa kabul edecek değildi. Diğer taraftan, Suriye’nin eski Anayasası’nda da benzer bir hüküm vardı. Aslında “seküler Arap rejimleri” denilen ülkelerin hiçbirinde bizimkine benzer laiklik ilkesi yoktur. En çarpıcı konu olan evlilik, boşanma gibi özel hukuk alanında, şer’i ilkeler geçerlidir, mesela dört kadınla evliliğin resmen kabulü söz konusudur. Ancak, bu rejimlerde, şer’i hukuk, seküler hayat tarzını teşvik edecek şekilde, ılımlı biçimde yorumlanır. Veya, toplumsal sekülerleşme şer’i hukuka aykırılık içermediği sürece, bu kuralları geçersiz kılar. Şöyle ki, mesela kırsal kesim dışında çok-eşli evlilik, toplumsal olarak kabul gören bir pratik değildir.

Diğer taraftan, seküler hayatı teşvik eden tedbirler alınır, mesela kadınların haklarını korumak adına, kadınların da boşanma hakkına sahip olması yönünde düzenlemeler yapılır. Bu düzenlemelerin de İslami kurallar çerçevesinde olmasına dikkat edilir. Örneğin, İslam şeriatına göre, kadınlar da evlilik akdinin başında boşanma hakkını isteyebilir ve alabilir. Mısır’da iki binli yıllarda, evlenme öncesi bu hak resmen önerilip, teşvik ediliyordu. Hiç unutmam, Kahire’de bir toplantıda son derece seküler görünümlü akademisyen bir kadına bu konuyu sormuştuk. Biz bu gelişmeyi sevinçle karşılamasını beklerken, “Benim kızım yeni evleniyor, ama bu yönde imza vermeyi reddetti,” dedi. Ben, “Allah mesut etsin, ama ne olur ne olmaz siz bilinçli bir anne olarak keşke onu teşvik etseydiniz,” dediğimde sanki “umarım hızla........

© Medyascope