“Coğrafi işaret belgesi” furyasına kapılmakla neyi kaçırıyoruz?
Gaziantep Büyükşehir Belediye Başkanının, sosyal medya hesabından “heyecan verici bir gelişme” olarak yaptığı bir açıklama:
“‘Gaziantep lahmacunu’ ile Avrupa Birliği’nden AB Coğrafi İşaret tescili aldık. Böylece ‘baklava,’ ‘Araban sarımsağı,’ ‘menengiç kahvesi’ ve ‘Antep fıstık ezmesinin’ ardından AB’den tescillenen 5’inci ürünümüz lahmacun oldu.”
“Türkiye’nin en fazla tescilli ürüne sahip şehri olmanın gururunu yaşıyoruz. Bu tesciller lezzetimizin orijinalliğini korurken, marka değerimizi dünya vitrinine taşıyor ve şehrimize katma değer sağlıyor.”
Bu, son yıllarda Türkiye’de, şehirlerin adeta bir furya halinde katıldıkları, “tarım ve gıda ürünlerine ve yemek çeşitlerine coğrafi işaret belgesi alma” yarışına dair ortaya çıkan dikkat çekici bir örnek.
Türkiye, geçmişte potansiyelini yeterince keşfedemediği, belirli coğrafi bölge veya illerine has, “özgün gıda ve mutfak lezzetleri çeşitliliğinin” farkına vardı. Bu bağlamda son yıllarda gerek ulusal düzeyde gerek Avrupa ölçeğinde bir çok ürünümüzle ilgili coğrafi işaret tescili haberleri ardı ardına gelmeye başladı.
Malatya kayısısı, Afyon sucuğu, Taşköprü sarımsağı, Ezine peyniri, Aydın inciri, Çorum leblebisi…
Her bir tescil haberinden sonra, ürününe coğrafi işaret belgesi alınan illerde bir coşku, bir heyecan…Haberi duyuran Belediye veya Ticaret odası başkanlarında adeta bir zafer kazanmış komutan edası…
Politikacılar ve yerel yöneticilerin başvuru sürecinin sonuçlandırılmasında oynadıkları rolleri ve verdikleri büyük mücadeleyi vurgulayarak kendilerini öne çıkarma gayretleri…Yerel basında, elde edilen başarının getirdiği haklı gurur, bölgeye veya vilayete sağlayacağı faydalara ilişkin bitmeyen yorumlar ve tartışmalar. Halkta derin bir mutluluk ve keyif hali…
Sanırsınız ki belgeyi alan ildeki üniversitenin araştırma laboratuvarında bilim dünyasında sürpriz uyandıracak bir molekül keşfedilmiş veya şehrin bir sanayi tesisinde küresel teknolojide rekabet dengelerini alt üst edecek yenilikçi bir ürün prototipi geliştirilmiş.
Daha da ötesi, bazı ürünlerin hangi ilin adıyla tescil edilmesi gerektiğine dair iller arasında süren tuhaf rekabet ve çekişmeler. Kahramanmaraş’ın fıstık ezmesini coğrafi işaretle kendi adına tescillemesinin komşu şehir Gaziantep’te tepkiyle karşılanması sonucunda Gaziantep Ticaret Odası yetkililerinin, “Biz tescili daha önce gerçekleştirmiştik. Fıstık ezmesi bizim şehrimiz aittir.” açıklaması. Bu tür, düşük profil sürdürülen “Hakkımızı alırız,” “Hakkımızı kaptırmayız tartışmaları…
Nedir bu “coğrafi işaret belgesi?
Kısaca “coğrafi işaret belgesi,” bir gıda veya tarım ürününün belirli bir yöreye özgü kökenini, üretim şeklini ve kalitesini tanımlayan, kayıt altına alan ve koruyan tescil belgesidir. Bu belge, ürünün adının ve itibarının taklit edilmesini önler, onu standartlarına uygun üreten üreticisine pazarlama avantajı sağlar.
Bunun doğru ve yerinde bir........





















Toi Staff
Sabine Sterk
Gideon Levy
Penny S. Tee
Mark Travers Ph.d
Gilles Touboul
John Nosta
Daniel Orenstein