Yaşayan en değerli tarihçilerimizden Ahmet Yaşar Ocak’ın “Farklı Bir İslam Tarihi” adlı kitabından bahsediyorum.

İslam tarihi bizde ve tabii tüm Müslüman ülkelerde öteden beri en çok yazılan, okunan konulardan biri.

Eski usul menkıbe, kıssa, destan hatta keramet anlayışıyla tarih yazımı çoktan eskidi.

Sosyolojik, kültürel, siyasi şartlar ve aktörlerin karakterlerini esas alan ilmî tarihçilikte Ocak’ın bu kitabı bir zirvedir.

Ocak’ın kitabının “farklı” olmasını, kitabın tam isminde de görüyoruz: “Siyasal, Toplumsal, Kültürel Kırılmalar ve Dönüşümler Işığında Farklı Bir İslam Tarihi.” (İletişim Yay.)

TARİHE BAKIŞ

Hz. Osman’ın uzayan hilafet döneminde yüksek mevkileri kendi kabilesinden insanlarla doldurması, onlara bol bol “ihsan”larda bulunması, ardından gelen kanlı olaylar…

Eski tarihçilikte bu olaylar inanışlara göre anlatıldı, mezheplere göre tarih yazımı ortaya çıktı ve zamanla itikat haline geldi.

Kanlı kavgaları çok defa “içtihat farkı” deyip geçiştirildi.

Klasik tarihçilerin böyle çekingen tavrı hakkında Ocak, 12. Asırda yaşamış İbnü’l Esîr’i örnek gösteriyor. İbnü’l Esîr, “halifenin yakışıksız ve yersiz icraatı hakkında söylenecek çok şey olduğunu ama bunları anlatmadığını söylemişti.” (s. 59)

Ocak başka örnekler de veriyor. Tarihi olguların objektif metotlarla araştırılmasını savunuyor.

GÜÇ BOZAR…

Ocak’ı okurken aklıma geldi. İngiliz tarihçi Katolik Lord Acton........

© Karar