Kadim Yunan ve Roma medeniyetlerinde geliştirilen tümdengelimli akıl yürütme metodu, Orta Çağ ve Rönesans’a damgasını vurdu.

Bu dönemlerde filozoflar ve bilim insanları, başta Aristoteles olmak üzere eski Yunan filozoflarının etkisiyle, genel mutlak ilkelerden hareket ederek özel durumları izah etmeye çalıştılar.

Müslümanların büyük bir hürmetle ‘hâce-i evvel’ ya da ‘muallim-i evvel’ (ilk öğretmen) olarak andıkları, eserlerini Arapçaya tercüme edilip medreselerinde okuttukları Aristoteles’in tümdengelimli yaklaşımı, Ortaçağ İslam dünyasında da yaygın kabul gördü.

Ancak, özellikle 17. yüzyıldan itibaren, aydınlanma düşüncesiyle birlikte yükselen modern bilimlerde, özellikle doğa bilimleri, sosyal bilimler ve mühendislik gibi alanlarda, tümdengelim yerine tümevarımlı akıl yürütme yöntemi tercih edilir oldu.

Modern bilim insanları, özellikle Francis Bacon ve René Descartes gibi düşünürlerin etkisiyle deney ve gözlem sonuçlarından yola çıkarak, genel ilkeleri çıkarmaya, yani parçadan bütüne varmaya çalıştılar.

Modern dönemin düşünürleri, bu yolla tabiatın tüm sırlarını çözebileceklerine ve onu bütünüyle kontrol altına alabileceklerine samimiyetle inandılar.

Ancak, 20. asırda yaşanan bazı gelişmeler, bu iyimser bakış açısına gölge düşürdü.

Newton fiziğinin mutlak ve değişmez olarak kabul ettiği zaman ve uzay gibi temel........

© Karar