Mede-initiatiefnemer van 'Stop de Oorlog Amsterdam'

De oorlog is tweeëneenhalf jaar oud. Dertig maanden geleden begon een bloedige en veelomvattende oorlog, waarbij een zeer groot deel van de wereld direct of indirect betrokken is geraakt. Moedwillig betrokken of tegen wil en dank. Desondanks zijn grote delen van de wereld zwaar geraakt door deze oorlog. Dat verplicht (wereld)burgers als wij na te denken over de beste politiek. Dat is vanuit Nederland, waarvan de regering moedwillig en ijverig deelneemt aan het voortzetten van de oorlog. De oorlog van Oekraïne moet volgens de Nederlandse regering met militaire middelen gewonnen worden.

Dat brengt me op de volgende, twaalf, punten.

1. Wat was de situatie op 24 juli?

Op 24 juli was duidelijk dat Oekraïne de tamelijk uitzichtloze situatie waarin het verkeert onder ogen zag. President Zelensky stelde toen dat de hete fase van de oorlog binnen een half jaar beëindigd zou moeten zijn. Zelensky wilde voor het eind van dit jaar nieuwe onderhandelingen in het kader van het Bürgenstock-proces, waarbij ook Rusland aanwezig moet zijn. Op dat moment zette Oekraïne de eerste stappen op een diplomatiek traject. De Oekraïense minister van Buitenlandse zaken ging voor gesprekken naar China.

Ik meldde ook de verzuchtingen van Blinken, de Amerikaanse minister van Buitenlands zaken dat een ‘strategisch succes’ noodzakelijk was en die van de Britse opiniemaker Timothy Garton Ash die sprak over ‘Oekraïne iets laten bereiken wat een overwinning mag heten’.

2. De inval in Rusland in de provincie Koersk

Op 6 augustus deden de Oekraïense strijdkrachten een aanval op Rusland waarbij een deel van de provincie Koersk werd ingenomen. Daarmee werd de hete fase van de oorlog geïntensiveerd. Het was een escalatie door middel van interventie in Rusland. De eerste dagen boekte Oekraïne opmerkelijke militaire vorderingen. Drie bruggen over de rivier de Seym werden opgeblazen om te verhinderen dat Rusland voorraden en versterkingen konden aanvoeren en zeker 130.000 Russische burgers werden naar het achterland geëvacueerd. Oekraïne deelde een propagandistische dreun uit maar Rusland reageerde lauwtjes. De Oekraïense regering was enthousiast omdat het een ‘overwinning’ kon melden. In het weekend van 18 augustus meldde president Zelensky het doel van de operatie. Dat is het veroveren van een bufferzone die ook als troef bij de onderhandelingen met Rusland kan worden gebruikt. Daarmee zouden van Rusland concessies kunnen worden geëist. De aanval op Koersk bleek het door Blinken gewenst noodzakelijke succes te zijn of ‘iets dat een overwinning mag heten’.

3. Het vieren van de teugels van de geremde escalatie

Het Westen had bij de NAVO-vergadering begin juli toestemming gegeven over Oekraïens optreden op Russisch grondgebied. Omdat Oekraïne niet zonder westerse wapens kan werd besloten in te stemmen met het gebruik van westerse wapens in Rusland. Een historische stap. Die algemene toestemming was nieuw en in dat licht is het niet vreemd dat Oekraïne de aanval deed. Er is politieke rugdekking van de wapenleverende landen. Inmiddels worden ook westerse wapens op Russisch grondgebied ingezet. Dat is hoe dan ook een escalatie waarvan de politieke of militaire gevolgen onbekend zijn. Niet voor alle wapens krijgt Oekraïne toestemming. De VS hebben de inzet van de Britse Stormy Shadow-kruisraketten tot dusver verhinderd. Die toestemming was er wel om dat wapen in te zetten op de Krim omdat Oekraïne dat van haarzelf beschouwt. Dat is absoluut niet het geval voor Koersk.

Hoewel een nieuwe trede op de escalatieladder in deze laag van de oorlog, blijft de geremde escalatie in stand. De rem wordt evenwel wat losser gemaakt. Oekraïne wil nu met het oog op de successen toestemming voor de inzet van wapens die een langere afstand kunnen overbruggen. Zo ver is het vandaag nog niet.

4.........

© Joop