menu_open
Columnists
We use cookies to provide some features and experiences in QOSHE

More information  .  Close
Aa Aa Aa
- A +

Tanrı, halife ve muhalifler

18 1
12.12.2024

Rabbin bir gün meleklere: “Yeryüzünde bir halife /muhalif varlık oluşturuyorum.” dedi. Melekler: “Orada düzeni bozacak ve kan dökecek birini mi oluşturuyorsun?[1*] Her şeyi mükemmel yaptığın için sana yine de boyun eğeriz. Senden dolayı onu kutsal sayarız.”[2*] dediler. Allah: “Ben sizin bilmediklerinizi bilirim!” dedi. (Bakara 2/30)

Kulakları çınlasın, bu işleri ünlü müfessir Egemen Bağış kadar bilir değiliz, Bakara ayetiyle üstadın haklı özdeşleşmesinde de gözümüz yok.

Lakin şu var, Arapça’daki en ilginç, en muvazaalı kelimelerden birisi “halife” ve Bakara ayetinde halife kelimesinden dolayı önemli bir fıkıh tartışması var.

Muhalif, Arapça’da bir şeyden sonra gelen, bir şeyden sonra geldikten sonra önceki (selef)nin yerine geçen ‘half’ kelimesinden türemiş ve yerine geldiği ya da gelmeye çalıştığı düzene karşı çıkan ‘muhalif’’ de kişinin halife olmadan önceki hali olarak, yani sonraki olmadan önceki hazırlıkları, yapması gerekenler, onun (yani halefin) selefine karşıtlığı anlamına geliyor.

Dolayısıyla, İslam fıkhı açısından tartışmanın başladığı yer, insanın dünyevi bir varlık ama tanrısal bir hikmet olarak yaratılırken, tam da onun tanrıya şirk koşacağı meselesi üzerinden başlayan bir mesele, tanrıya sitem eden meleklerin diliyle söylersek: “Orada o düzeni bozacak”

Fıkıh tartışmasını bir kenara bırakırsak, etimolojik olarak baktığımızda, halife dediğimiz kişi, aslında sonradan gelen değil, sonradan elde edeceği makamı bugünden inşa eden, muhaliftir. Bu yüzden karşı rüzgarlar estirmesi gerekir, bu yüzden tanrısal düzlemde bile tanrının insanla kurmuş olduğu ilişki muhalefet ilişkisidir, bu yüzden insanla-tanrı arasındaki ilişki bu düzlemde çatışma üzerinden tanımlanır, o, tanrısal bile olsa düzeni bozması gereken insandır, (ki zaten öyle olmasa cennetten çıkmaması gerekirdi). Bu yüzden halife zıllullahi fi'l ard, olsa bile, muhalif tanrının yeryüzündeki gölgesine saldırması gereken kişidir.

Fakat, modernlik dediğimiz şey ve onun icad etmiş olduğu faşizm, totaliterizm benzeri rejimler Mısır firavunlarına, Ortadoğu........

© Gazete Duvar


Get it on Google Play