“Tatminkâr maaşlar ve prim” diyor, “uzaktan çalışmaya uygun koşullar” diyor, “kapsamlı sağlık ve emeklilik planları” diyor. Eleman arama sürecine uygun bir dil. Bu vaatler sitelerinde hâlâ baki.

“Yapay zekâ şunu şöyle çizdi”, “ChatGPT bunu şöyle çevirdi”, “Yapay zekâ bilmem neyi şöyle yazdı” nevi cümlelerin haber yahut sohbet başlığı olmasının gayet normal sayıldığı bir zamandayız. Nelere gebe olduğu bilinmeyen istikbale doğru bu geçiş mevsiminde, yapay zekâya kendinden menkul, sanki göklerden inmiş ya da seküler coşkulu bir hayranlıkla tam da böyle icat edilmiş gibi davranılması da bu ara döneme mahsus olmalı. Örneğin yapay zekâ çevirilerinin iyileşmesi, bir cıvatanın sıkılması, karışıma bir damla bilmem ne ekleme, hatta yeni bir kod yazmak gibi tekil hamlelerle sağlanmıyor, malum bu bir süreç, makine öğreniyor ve bu süreçte insana, işçiye ihtiyaç var.

Yapay zekânın hangi meslekleri anlamsız ve maaşsız bırakacağı ayrı -hatta bir miktar da başka bir sınıfa ait- mesele. Aynı esnada başka bir karede ise yapay zekâ teknolojisinin açtığı yeni istihdam alanları, bu sektörün proletaryası ve köleliğe varan çalışma koşulları var.

Birkaç yıl önce Kenya'da kurumsal bir Twitter hesabından Sama adlı ABD menşeli teknoloji şirketinin işe alımlarda bulunacağına dair bir mesaj paylaşılmış, o zamandan beri altında biriken cevaplar ülkenin yüzde 67’ye yükselmiş genç işsizliği oranının belgesi gibi.

Geçen haftalarda, burada bir dönem mesai yapmış birkaç çalışanın işleyişi anlattığı bir haber yayınlandı. Şirketin ismini vermek bu koşulların oradaki çalışma ilişkilerine mahsus olduğu fikrini uyandırabilir, hiç değil. Meta, OpenAI, Microsoft, Google; hepsinin uzaktan, çoğunlukla Afrika’da ya da Venezuela’da, Brezilya’da, Filipinler’de........

© Evrensel