Türkiye’de sadece son on yılda 2 milyona yakın konut fazlası birikirken, son yıllarda hızla artan kiradaki nüfus 23 milyona ulaştı. Enflasyonu ikiye katlayan inşaat maliyet artışları, fiyatları yukarı iterek orta gelirlinin alım imkanını daralttı.

Son yıllarda hızla büyüyen konut talebine rağmen, fiyat balonu ve fahiş kredi faizleri nedeniyle konut piyasası en durgun dönemlerinden birini yaşıyor. Giderek artan kiradaki nüfus 23 milyona yaklaşırken, kullanım izni alınanlar ile ilk el satışlar sonrası elde kalanlara göre sadece son on yılda 2 milyona yakın satılmayı bekleyen konut birikti.

Uzun yıllar ekonominin lokomotifi konumundaki inşaat sektöründe son yıllarda yaşanan durgunlukta, aşırı artan girdi maliyetleri konut fiyatlarını yukarı iterken gelirleri buna paralel artmayan ve aşırı yüksek faizler yüzünden konut kredisi kullanma imkanları daralan orta gelirlilerin talebindeki düşüş de etkili oldu.

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) geçen hafta açıkladığı “İstatistiklerle Aile” araştırmasına göre oturduğu konutun sahibi ailelerin 2022’de yüzde 60,7 olan oranı 2023’te yüzde 56,2’ye düştü, kirada olanların oranı yüzde 27,6'dan yüzde 27,8’e çıktı.

Hane halklarının yüzde 15,1’inin oturdukları konutun sahibi olmamakla birlikte kira da ödemediği ve yüzde 0,9’unun da lojmanda oturduğu belirlendi. Buna göre zorunlu kiracı durumunda 7 milyon 313 bin 994 hane bulunurken, ortalama hane nüfusu 3,14 olduğu dikkate alındığında kiracı konumunda yaklaşık 22 milyon 965 bin 942 kişilik bir nüfus olduğu dikkati çekiyor.

Bankacılık sektörü ortalamasında konut kredisi yıllık basit faizi 2014’teki yüzde 11,9’luk düzeyinden bu yılın nisan ayı itibarıyla yüzde 45’e ulaştı, bu yıl ilk dört ayın ortalamasında yüzde 42,6 oldu. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun (BDDK) belirlediği konut kredilerinde azami kredi tutarı limitleri, satış fiyatı ve konutun sınıfına göre yüzde 50-90 arasında değişiyor.

Ancak bankalar kredi taleplerine miktar bazında çok daha düşük oranda karşılık veriyor. Bankaların konut kredisine uyguladığı aylık faiz oranları da yüzde 3,1-6,99 arasında değişiyor. En büyük kamu bankasının uyguladığı koşullarda, on yıl vadeyle alınacak 1 milyon TL’lik konut kredisi için toplamda masraflar hariç 5,2 milyon TL geri ödemek gerekiyor.

Yükselen faizlerin kullanımı caydırması ve bankaların kullandırım miktarını düşürmesi sonucu konut kredisi stoku da bu yıl ilk dört ay itibarıyla adeta durma noktasına geldi. 2014 sonunda 125,8 milyar lira olan sektörün konut kredisi stoku........

© Dünya