İHSAN DAĞI

Yeni, sivil ve demokratik bir anayasa toplumun her kesiminin talebi. İktidar çevreleri bu isteklerini sık sık tekrarlıyorlar. Muhalefetin neredeyse her kesiminin de ortak hedefi mevcut cumhurbaşkanlığı sistemiyle denge ve denetim mekanizmalarının tamamen imha edildiği 12 Eylül anayasasından kurtulmak ve parlamenter rejime dönmek.

Peki, AKP ‘parlamenter sisteme dönmek üzere yeni bir anayasa yapalım’ derse ne olur? Yıllardır mevcut sistemle ilgili eleştirilerini dinlediğimiz muhalefetin böyle bir teklife ‘hayır’ demesi imkansız.

İyi de AKP parlamenter sistemi neden yeniden tartışmaya açsın?

Yerel seçimlerin ardından iktidar partisinin başka çaresi yok; ya sistem değişikliğine gidecek ya da kendi yarattığı sistemde yok olacak. Yeni anayasa tartışmasını parlamenter sisteme dönüşün bir parçası olarak gündeme getirmek olası 2028 hezimeti öncesi AKP’nin yapabileceği en rasyonel hamle. Bu, siyasetin normalleşmesi, toplumsal barışın yeniden inşası, hukuka ve demokrasiye dönüş için de bir fırsat.

31 Mart yenilgisinin ardından iktidar partisi ağır bir politik, psikolojik ve moral krizi yaşıyor. Hem tabanı hem partinin içi kaynıyor. ‘Makul’a dönmeden orta vadede ayakta kalması zor.

AKP, 2002 yılında girdiği ilk seçimde 4 oy alarak iktidara gelmişti. O günden bu güne iktidar. Zaman içinde oyunu P’ye çıkardığı da oldu, referandumda W aldığı da. Ancak, 31 Mart 2024 seçimlerinde AKP oyları (il genel meclisi sonuçlarına göre) 2’ye düştü. Yani, AKP iktidar yolculuğuna başladığı ve kendisine tek başına iktidar için yeten 4 oy oranının da 2 puan gerisine düşmüş durumda. Ama, kendi getirdikleri sistemde iktidar olabilmeleri için P gerekiyor.

Muhalefetin son seçimde aldığı başarılı sonuçlar, İmamoğlu ve Yavaş gibi popüler liderlerin artan gücü, muhalefet belediyelerinin nüfusun ve ekonominin çok büyük bir kesimini yönetecek olması gerçeği, YRP’nin yükselişi vs. karşısında artık AKP’nin P’lere yaklaşması bir hayal.

Oyları 2’ye düşen, CHP’nin ardında ikinciliğe inen, Mayıs 2023’den bu yana yaklaşık 4.5 milyon seçmenini kaybeden bir partiden söz ediyoruz. Kriz ortada; AKP için çanlar çalıyor. İktidarın maddi ve manevi hazlarını yaşayan eski kuşak AKP’liler için partinin gerilemesi, hatta seçim kaybetmesi uzun iktidar yıllarından sonra mukadder görünebilir. Genç kuşak AKP’lilerin böyle bir akıbete razı olduklarını sanmam, onlar AKP’yi daha uzun süre iktidarda tutmak isterler. Batan AKP gemisini yeniden yüzdürüp kaptan köşkünde keyiflerini sürdürmek isterler.

Peki, nasıl?

AKP, şimdiye kadar iktidarını uzatmak için her yolu denedi. Kimlik siyaseti de yaptı hizmet siyaseti de. İkisini sentezlediği de oldu. Güvenlikçi politikaları da denedi demokratikleşmeyi de. AB vizyonunu da kullandı, Batı karşıtlığını da. Kürtlere de açıldı ulusalcılara ve milliyetçilere de. Bunların her biri sanıldığı gibi........

© Diken