İnsanın içinde bir ses vardır; ne akıl ne de nefis tam olarak o sesi bastıramaz. O, gönlün derinliklerinden gelir, kalbin merkezinden konuşur. Adına vicdan denir. Vicdan, insanın içindeki ilahî yankıdır; doğru ile yanlışı, helâl ile haramı, güzellik ile çirkinliği birbirinden ayıran görünmez bir terazidir. Kur’an’da “Nefse ve onu düzgün bir biçimde yaratana, sonra da ona fücurunu (kötülüğünü) ve takvasını (iyiliğini) ilham edene andolsun” (Şems, 91/7-8) buyrulur. Bu ayet, vicdanın kaynağının insanın yaratılışına yerleştirilmiş ilahî bir ilham olduğunu açıkça ortaya koyar.

Peygamber Efendimiz (s.a.v.) de bu gerçeği özetleyen şu hadis-i şerifiyle vicdanın rehberliğine dikkat çekmiştir: “Bir şeyin günah olup olmadığını kalbine sor. Zira iyilik, kalbi huzura kavuşturandır, günah ise kalbi rahatsız edendir.” (Müsned). Bu söz, her insanın içinde bir “şahsi vahiy” gibi çalışan, kendi hâl diliyle konuşan bir yönlendirici bulunduğunu bildirir. Vicdan, Allah’ın insana bahşettiği en büyük iç denetim mekanizmasıdır; dış otoritenin ulaşamadığı yerlerde bile, insanın kalbini titretir, ruhunu sızlatır.

Vicdan, insanın doğuştan getirdiği bir meleke değildir yalnızca, aynı zamanda; imanla, ilimle ve ahlâkla beslenir. Gönül, ne kadar temizse vicdan da o kadar güçlüdür. Nefsin istekleri, menfaatler ve arzular, çoğu zaman vicdanın sesini kısmaya çalışır. Ancak imanla........

© Denge