İkinci Dünya Savaşı’nda Avrupa’da hüküm süren faşist lobiden aldığı ilhamla İspanya’da Franco, muhalifleri “vatan haini” olarak damgaladı. İç savaştan hemen sonra sayıca fazla olan, hatta birbirleriyle de çelişen bu grupları dağıtmak amacıyla büyük cezaevleri yaptırdı. Özellikle savaş yıllarında yüz binden fazla muhalif ya öldürüldü ya da cezaevindeki berbat koşullar yüzünden hayatını kaybetti. Özellikle çıkarttığı ve sonuna kadar arkasında durduğu Basın Yayın Yasası’nı pek çok yayın kuruluşuna ve kitaba sansür amacıyla kullandı. Sadece komünizmin öncüleri Marx ve Engels gibi düşünürler değil Neruda’dan Henry Miller’a, Stendhal’den D.H. Lawrence’ye kadar binlerce metin yakıldı. Sansürün mimarı ise Hitler hayranı, Franco’nun bacanağı Ramon Serrano Suner’di. 1960’ların ortasında bile pek çok İspanyol kökenli yazarın kitabı sansüre uğruyor; yargılamalar sonucunda binlerce metin kâğıttan hamura dönüşüyordu.

***

11 Eylül 1973’te ise Albay Pinochet’nin başında olduğu cunta, sadece Allede ve yandaşlarına kanlı gömlek giydirmedi, siyasi partiler kapatıldı, kendisine karşı olan tüm kesimlere yargılama başlandı. Bu dönemde sadece insanlar değil kitaplar da yok edildi. Pablo Neruda, Ariel Dorfman, Drago gibi pek çok yazarın eseri yasaklandı. Binlerce kitaba el konuldu.........

© Cumhuriyet Spor