Liberal solcu ekonomist ve Nobel (Riksbank) ödülü sahibi Joseph Stiglitz'in “ilerici kapitalizm” adını verdiği sistemin faydalarını anlattığı yeni bir kitabı çıktı. “Özgürlüğe Giden Yol”, Friedrich Hayek'in 1944 yılında yayınlanan ve “piyasaların özgürlüğüne” devlet müdahalesinin kıtlıklara ve kaynakların yanlış tahsisine neden olacağını ve nihayetinde Stalinist Sovyetler Birliği benzeri bir diktatörlükte demokrasi ve özgürlüğün sona ereceğini iddia eden meşhur kitabı Serfliğe Giden Yol'un başlığı üzerine bir oyun. John Maynard Keynes, Hayek'in kitabını okuduktan sonra onunla aynı fikirde olduğunu ifade etmiştir. Hayek'e şöyle yazmıştır: “Ahlaki ve felsefi olarak kendimi kitabın neredeyse tamamıyla hemfikir buluyorum; sadece hemfikir değil, aynı zamanda derinden etkilenmiş bir hemfikirlik içindeyim.”

Ancak Stiglitz kesinlikle böyle düşünmüyor. Ona göre Hayek'in “serbest piyasaların” birey için özgürlük anlamına geldiği iddiası aslında “kurtlar için özgürlük ve koyunlar için ölüm” anlamına gelmektedir (Isaiah Berlin). Serbest piyasalar kâr elde etmek için tasarlanmıştır, çoğunluğun sosyal ihtiyaçlarını karşılamak için değil. "Dışsallıklar her yerdedir," diye yazıyor Stiglitz. "En büyük ve en ünlü negatif dışsallıklar, işletmelerin ve bireylerin zararlı emisyonlar yaratan eylemlerde bulunma özgürlüğünden kaynaklanan hava kirliliği ve iklim değişikliğidir." Stiglitz, bu özgürlüğün kısıtlanmasına yönelik argümanın, "sonraki nesillerin iklim ve deniz seviyelerindeki büyük değişikliklere uyum sağlamak için büyük miktarda para harcamak zorunda kalmadan yaşanabilir bir gezegende var olma özgürlüğünü genişleteceğini" belirtiyor.

Stiglitz'e göre insan özgürlüğünün düşmanı kapitalizm değil, artan eşitsizliğe, çevresel bozulmaya, şirket tekellerinin güçlenmesine, 2008 mali krizine ve Donald Trump gibi tehlikeli sağcı popülistlerin yükselişine neden olan “neoliberalizm”dir. Bu kötü sonuçların herhangi bir doğa kanunu ya da ekonomi........

© Aydınlık