Bugün 27 Aralık 2025. Mustafa Kemal Paşa’nın Ankara’ya gelişinin 106. yıl dönümü. 27 Aralık 1919 tarihi, kuruluş ve kurtuluşta özel bir yere sahip. Resmi anlatıya göre Türkiye Cumhuriyeti devletinin kuruluşu 29 Ekim 1923, farklı yorumlara göre 23 Nisan 1920 olarak değerlendirilse de fiiliyatta yeni Türk devletinin teşkili 27 Aralık 1919’a dayandırılabilir.

Gerçekten Mustafa Kemal Paşa’nın gelişi öncesinde ve sırasında Ankara’da yaşananlar sıradan hadiseler değil. Adeta bir akıl, millet iradesini de arkasına alarak harekete geçmiş. Yeniden kuruluş kararını vermiş.

1919 yılının sonuna doğru işgal girişimi Ankara’ya kadar ulaşmıştı. İskoçların da yer aldığı İngiliz bölükleri ve Faslıların da içinde bulunduğu Fransız bölükleri kente konuşlanmıştı. Öyle ki 1916 yılında İttihat ve Terakki Cemiyeti’nin Ankara merkezi olarak inşa edilen, sonra 1. TBMM olarak kullanılacak olan (bugün Kurtuluş Savaşı Müzesi) binada Fransız bayrağı dalgalanmaktaydı.

Kent Valisi Muhittin Paşa, İstanbul yanlısı olması sebebiyle işgalcilerle uyumluydu.

Vaziyet karşısında ise Ankaralılar, sabırla ve gizlice Mustafa Kemal Paşa ile haberleşiyorlardı. Bir yandan da cemiyetler aracılığıyla direnişi örgütlüyorlar, diğer yandan piyesler ve gazeteler üzerinden millî bilinci ayaklandırmaya çalışıyorlardı.

Vali Muhittin Paşa’nın şehrin önde gelen isimlerinin de içinde olduğu 190 kişiyi “İttihatçılık” gerekçesiyle tutuklaması üzerine halk, bürokrasi ve ordu içinde hareketlilik arttı. 20. Kolordu Ankara’daydı ve başında Ali Fuat Paşa (Cebesoy) vardı. 36. Fırka Kumandanı Yarbay Mahmut Bey’di.

Tutuklamalardan sonra Yarbay Mahmut Bey’in de dahliyle gençlere hitaben Azm-i Millî Cemiyeti kuruldu.

Ali Fuat Paşa da Mustafa Kemal Paşa ile haberleşmenin aksamaması için telgrafhanenin karşısına bir........

© Aydınlık