Hasan Kulakoğlu

Neslihan Perşembe Kulakoğlu

Kültürel Miras ve Turizm bölümünde okurken kaç yıllık tıbbiyeden sonra dostlar sordu “Niye?” diye. Oysa cevap basitti. Kültürel miras konusunda iz sürmeyen, kalıcı kültür birikintisiyle dolmayan her birey sadece boşlukta asılı hiçlik salıncağında gidip gelir. İzmirim bu konuda şanslı kentlerden. Efsane İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı rahmetli Ahmet Piriştina’nın adını taşıyan tarihi itfaiye binasında işte tam da bunu konu alan enfes bir sergi açıldı. Bir kentin başına gelebilecek her felaketi yaşamış İzmirim, geçmişin en görkemli tarihine de sahipti. Fransızların, Batı’nın her buluşu çok geçmeden İzmir’e gelirdi. Batılılaşmada bir mihenk noktası alınırsa, Türk aydınlanma tarihi İzmir’den başlardı. Frenk Mahallesi’ne gelmiş her yenilik çok geçmeden diğer mahallelere ses verirdi.

İzmir, dünya turizm destinasyonlarında hak ettiği yerde olmak için hafızasını kazanmaya çalışıyor. Aydınların görevlerinden biri de terapistlere benziyor; geçmişi hatırlatmak. Tabi burada söz ettiğim yaşanılan kentin geçmişini hatırlamak, hatırlatmak. Ahmet Piriştina Kent Arşivi ve Müzesi (APİKAM), bu hatırlatmayı yine güzel bir sergiyle, İzmir’in fotoğrafçılık tarihine odaklanan “İzmir Fotoğrafhanesi-Görsel Hafızanın İnşası (1840-1922)” sergisiyle gerçekleştiriyor. İzmir’de doğup büyümüş, yarım asrı geçkin zaman yaşamış eşim Neslihan için sergi daha da anlamlıydı. Serginin açılışında konuşan APİKAM Danışmanı, Serginin Küratörü Aybala Yentürk ve eşi Araştırmacı-Yazar-Koleksiyoncu Nejat Yentürk’ün sohbetine doyamadık. Böylesi bir serginin yorucu, ciddi emek isteyen süreçlerini öğrendik. Aybala Yentürk’ün babası halk müziğimizin, bağlamanın üstatlarından Talip Özkan, babama da sazı öğreten kişidir. Talip Özkan’ı saygıyla, sevgiyle anıyorum.

Kent arşivlerindeki geçmişe ait silinmek üzere olan izleri sürmeye bayılıyorum. Baha Tevfiklerin yaşadığı bu coğrafyanın aydınlık yüzlerinin karanlığa ışık olacağına inancım tam. Eşimin aile kökleri gibi Girit göçmenlerinden, Levantenlere, Türklere, İzmir’in görsel hafızasına katkı sunan herkesi yürekten kutluyorum. Umarım İzmir’i hiçbir zaman yalnız bırakmayacak bu güzel dostlarla daha birçok sergiler açılır. Geçmişi, bugünü, geleceğiyle daha çok tanınır. Bu tanınmada APİKAM’ın katkısı büyük.

YANGIN SONRASI İTFAİYE BİNASI

APİKAM’ın binası birçok kişinin bildiği gibi İzmir İtfaiyesi Merkez Hizmet Binası’ydı. 1922 İzmir yangını sonrası böyle bir hizmetin yapılması gerekliliğiyle bina yapılır. Erken Cumhuriyet Dönemi bu güzel mimarinin mimarı Mesut Özok’tur. Mimarlık Dergisi’nde okuduğum bir yazıda, 1930 yılında da İzmir’de yangın harabeleri olduğu, bu harabeleri kaldırmanın zorluğundan kimsenin bu işe yanaşmadığı, mimar Mesut Özok’un ısrarla bu işe çağırıldığı kaydedilmiş. “İzmir Fotoğrafhanesi-Görsel Hafızanın İnşası (1840-1922)” sergisi açılışında karşılaştığımız Restoratör Mimar - Sanat Tarihçi Prof. Dr. Eser Öztaşçı Gültekin hocamız sohbetimizde, itfaiye binasının yapıldığı 1932 yılında İzmir’de çok katlı binalar olmadığı için kuleye çıkıldığında İzmir’in birçok yerinin rahatlıkla görüldüğünü belirtti. O zamanlar Kadifakale’den destek verilerek İzmir’de yangın gibi bir durum olduğunda yerinin görülebildiğini söyledi. Çok katlı binaların yapılmasıyla İzmir İtfaiyesi Merkez Hizmet Binası’nın yangını saptamak konusunda yetersiz kaldığına dikkat çekti. Sözü burada eşim Neslihan’a bırakıyorum.

ANI-KÜLTÜR EVLERİ

Rahmetli Ahmet Piriştina’nın İzmir İtfaiyesi Merkez Hizmet Binası’nı, geçmiş, bugün, gelecek arasında köprü kuran, kent kimliği, kentlilik bilinci oluşturan Kent Arşivi ve Müzesi projesi, 2004 yılında açılır. Tarihe, kültüre, sanata ayrıca önem veren Başkan Piriştina’nın İzmir’in dolayısıya İzmirlilerin yaşatılması, tanınmasında APİKAM’ı kurmasına öncülük etmesi kaçınılmazdı. Bugün Ahmet Piriştina Kent Arşivi ve Müzesi (APİKAM), arşivindeki gazeteler, dergiler, meclis tutanakları, albümler, şer’iye sicilleri araştırmacılara,........

© 9 Eylül Gazetesi