Diğer

03 Ocak 2024

2024'ün ilk yazısını tasarlarken ciddiyetiyle tanınan, tüm dünyada iş aleminin okumadan güne başlamadığı Financial Times gazetesinde önemli yer edinen ve 4 Eylül'de İstanbul'a da uğrayan Taylor Swift fırtınasına değinmek istedim. Hem yeni yılın ilk yazısında göreli olarak hafif bir konuyu getirmiş, hem de bu konunun da önemli bir ekonomik faaliyet, değer zinciri örneği olduğunu görmüş oluruz.

Taylor Swift 1989'un son günlerinde ABD'de Pennsylvania eyaletinde dünyaya gelmiş, 14 yaşında Bob Dylan çizgisinde Amerikan "country-halk" müziği doğrultusunda şarkı sözü yazmaya, şarkı söylemeye başlamış, Sony şirketiyle ilk plağını doldurmuş, 12 Grammy müzik ödülü, 117 Guinness rekoru yanında sayısız ödül kazanmış. Eğitim hayatı oyunculuk ve müzik üstüne yoğunlaşmış ve tamamen kendi kendisini yaratmış.

Harvard Üniversitesi 2024 yılı İngilizce bölümünde ders programına Taylor Swift'in inceleneceği, tartışılacağı bir ders koymuş. Bu dersi yönetecek olan öğretim üyesi Stephanie Burt, The Atlantic dergisinin 2023 son sayısında Swift'in çok sayıda şiir ve şarkı sözü yazarak bu üne kavuştuğunu yazıyor. Bu şarkı ve şiirlerin yine ünlü bir halk şarkıcısı olan Bob Dylan çizgisinde. Nitekim Stephanie Burt ders programında Swift'i 300 yıllık Amerikan edebiyat tarihi bağlamında inceleyeceklerini ekliyor ve William Wordsworth, Laura Kasischke, Alexander Pope gibi yazarları örnek olarak veriyor. Yani şarkılar ve onların dayanağı olan şiirler köklerini Amerikan edebiyatında buluyor.

Taylor Swift 1.1 milyar dolar mal varlığına sahip. Yaz aylarında başlayan ERAS dünya turu sonunda bu sayı büyüyecektir. ERAS Tokyo gösterilerinde bilet fiyatları 22.000 - 48.000 TL civarında. Turun sonunda toplam gelirin 4.1 milyar dolar olacağı tahmin ediliyor. Bu endüstride bugüne kadar karşılaşılan en büyük gelir. Taylor Swift bu gelirin 55 milyon dolarını çalışanlara prim olarak veriyor. Hizmet verecek olan kamyon şoförlerinin alacağı prim ise adam başına 100.000 dolar.

Bu başarı öyküsü hukuk alanında fikri mülkiyet haklarının ihlaline ilişkin ihtilafları da içeriyor. Ancak burada da Swift'in mezzo soprano sesi yanında yırtıcı yetenekleri öne çıkıyor ve bu Swift davaları kazanıyor. Bu endüstride başarı ve şöhret, kültürel derinliğiyle ve kitlelere ne kadar hitap edebildiğiyle onların sorunlarını ne kadar içselleştirip, ürünlerine, şiirlerine, şarkılarına yansıtabildiğiyle bağlantılı.

Projenin tarafları Taylor Swift ve ekibiyle sınırlı değil. Konserlerin yer alacağı şehirlerdeki otellerin oda kiralama gelirlerinin 208 milyon dolar artacağı, bunun tamamlayıcısı olarak lokantacılık ve gıda tedarik sektörünün de bundan pay alacağı düşünülmelidir. Ülkemizden buna benzer bir olay aralık ayında Hazreti Mevlana'nın ölüm yıldönümünde Konya'da düzenlenen Mevlana şeb-i Arus şenliğidir.

Buna benzeyen olayları Türkiye'de de gördük, yaşıyoruz. Ancak uluslararası planda bu konudaki ufkumuz Eurovision şarkı yarışmasının ötesine geçmiyor. Bunun başlıca nedeni müzik kültürümüzün bize özgü olmasındandır, demek yeterli mi? Türk müziğinin tek sesli olması önemli bir etken. Ancak bunun geçerli olmadığını gösteren, ses kalitesinin öne çıktığı, Zeki Müren, Erol Evgin, Tarkan, Sezen Aksu, Teoman gibi ve benim bilmediğim birçok sanatçı var. Bu konuya da imalat, giyim ve diğer endüstriler gibi değer üretim süreci olarak bakmak, ona göre düzenlemek gerekir.

Halk müziği bütün ülkelerin kültür hazinesinde önemli yer tutuyor.........

© T24