Mesleki Eğitim Merkezleri (MESEM) kapsamında çalıştırılan çocuklar ve çocuk işçi cinayetleri çoğunlukla politik, etik ve hukuki çerçeveler içinde tartışılıyor. Bilimsel yaklaşım ise bu tartışmaların merkezinde yer almıyor. Bu nedenle, çalışma hayatının çocukların nörobiyolojik gelişimlerini nasıl etkilediği sorusu kamuoyunda yeterince görünürlük kazanmıyor.

Columbia Üniversitesi Tıp Fakültesi’nden sinirbilimci Doç. Dr. Çağhan Kızıl, bilime dayalı değerlendirmelerde bu konuda net bir sonuç çıktığını vurguluyor: “Çocuklar ve ergenler biyolojik olarak yetişkin iş ortamlarına uygun değildir. Bu gerçek göz ardı edildiğinde ortaya çıkan sonuçlar ne şaşırtıcıdır ne de kaçınılmazdır.”

14 yaşını doldurmuş çocukların kayıt yaptırabildiği MESEM uygulaması kapsamında, son iki eğitim-öğretim yılında sanayi ve inşaat işlerinde çalışan 15 çocuk hayatını kaybetti. 2024 yılında ise en az 72 çocuk işçi çalışırken öldü; bu sayı Kasım ayı sonu itibarıyla 85’e yükseldi.

Bu veriler, çocuk işçilerin neden yetişkinlerin çalıştığı iş ortamlarında özellikle risk altında olduklarını anlamak için konuya sinirbilim perspektifinden bakmayı da zorunlu kılıyor. Kızıl, çocukların ve ergenlerin çalışma hayatında daha fazla tehlikeyle karşı karşıya olmasının, kişisel özelliklerinden ya da dikkatsizliklerinden değil, doğrudan biyolojik sınırlılıklarından kaynaklandığının özellikle altını çiziyor:

“Beyin ödül, heyecan ve anlık kazanca daha güçlü tepki verir. Karar verme sisteminin hızlı ve heyecana duyarlı kısmı erken güçlenirken, yavaş, dengeleyici ve frene basan kısmı daha geç olgunlaşır,” diyor Kızıl. “Bu nedenle ergenler çoğu zaman bir durumun riskli olduğunu bilir, ancak bu bilgi, özellikle baskı altında, davranışı her zaman yönlendiremez. Sorun bilgi eksikliği değil, bilginin davranışa dönüştürülmesindeki biyolojik sınırlılıktır.”

Araştırmalar, ergenlik döneminin duygusal tepkiler ve ödül odaklı davranışlarda belirgin........

© P24