Hiçbir “Cumhûr Reîsi”nin maaşı, “Ebedî Şef”in dudak uçuklatan maaşının yanına dahi yaklaşamamış ve “Cumhûr Reîsleri” umûmiyetle “fakîrleşme” temâyülüne tâbî olmuşlardır… Halkın bir nebze dahi sözünün geçtiği bir memlekette, üstelik o halk sefâlet içinde sürünüyor iken, “Ebedî” ve “Millî Şefler”inki ölçüsünde maaşlar mümkün olabilir miydi?

***

“Çankaya Hanımları”na bıraktığı mîrâs

Türkiye’de Osmanlı devrinden beri meb’ûs maaşları hakkında gayet şâyân-ı takdîr bir araştırmayı Dr. Fahri Bakırcı’ya medyûnuz: “Meclis Üyelerinin Aylık ve Diğer Ödenekleri”, Yasama, Ekim-Kasım-Aralık 2006, sayı:3, ss. 27-70.

Baştan sona çok al̃âka çekici bilgiler, mukâyeseler, değerlendirmeler ihtivâ eden bu araştırma makâlesinde, mevzûumuz nokta-i nazarından bizi husûsen al̃âkadâr eden bilgi, “Tek Adam” tarafından, “Çankaya Hanımları”na bırakılan mîrâsın, daha doğrusu, bu mîrâsın tamâmının değil de, İş Bankası’ndaki hissesinden onlara aylık olarak ödenmesini emrettiği maaşların o günki ve bugünki kıymetleridir. Dr. Bakırcı’nın “1931-1961 Dönemi Milletvekili Aylıkları” cetvelinde, bize lâzım olan bilgiyi buluyoruz: 1938’de meb’ûs maaşı 433.-TL ve 1 Reşad altını 13,1.-TL’dir…

Mûrisin Vasıyetnâmesinde görülen vazıyet şudur:

Kız kardeşi Makbûle Hanım’a (-kendi beyânına nazaran, kıymeti yekûn yarım milyon liraya bâliğ olan- Çankaya Köşkü’ndeki ev ile muhtelif şehirlerdeki üç ev, Moda’daki Yalı, v.s.’ye ilâveten) 1.000.-TL, Çankaya’nın Başhanımlığını uhdesinde bulunduran Âfet Hanım’a 800.-TL, ilk kadın pilot Sabîha (Gökçen) Hanım’a (binlerce lira sarfıyle alınacak bir eve ilâveten) 600.-TL, (masajcısı Selânikli Vasfiye Hanım’ın kızı ve sonradan bir Yahûdiyle izdivâc yapan) küçük Ülkü’ye 200.-TL, Rûkiye Hanım’a 100.-TL ve Nebîle Hanım’a 100.-TL… (Tuhaftır: Kendisine birkaç sene zevcelik yapan L̃atîfe Hanım’a hiçbir şey vasıyet etmemişti; hattâ ona nafaka ödediğine dâir bir habere de tesâdüf etmedik…)

Mustafa Kemâl’in, Vasıyetnâmesini hazırladığı 5 Eylûl 1938 târihinde, meb’ûs maaşı 433.-TL ve 1 Reşad altını 13,1.-TL idi. Dr. Bakırcı’nın yukarıdaki cetvelinde bulduğumuz bu veri, bize, İş Bankası hisselerine istinâden “Çankaya Hanımları”na bağlanan aylık maaşların günümüzdeki kıymetlerini takdîr etmeye imkân veriyor…

***

Makbûle Hanım’ın maaşıyle o târihte satın alınabilen (1000 : 13,1 = ) 76,34 Reşad altınının bugünki kıymeti (26 Eylûl 2018’deki alış fiyatıyle) 76,34 x 1.560 = 119.090,4.-TL’dir. [18 Eylûl 2025 târihi îtibâriyle: 76,34 Reşad altını x 33.000 = 2.519.220.-TL!] Aynı hesâbla, Âfet Hanım’ın aylık geliri ise, bugünki kıymeti îtibâriyle, (800 : 13,1 =) 61,07 x 1560 = 95.269,2.-TL’dir. En düşük maaş olan 100.-TL bile, bugün (100 : 13,1 =) 7,63 Reşad altını x 1.560.-TL hesâbıyle: 11.902,8.-TL’dir. Bu son meblâğ dahi, günümüzde ancak yüksek mêmurların alabildiği bir maaştır…

Binâenaleyh “Tek Adam”, Çankaya Hanımları”nın en azından belli başlılarının refâhını têmînât altına alarak vefât etmişti…

Buna rağmen, Yeni Söz’ün 22 Haziran 2018 ilâ 5 Ağustos 2018 târihli nüshalarında tefrika edilen “Mustafa Kemâl’in Âilesi........

© Milat