Sivas’ta cereyân eden ikili görüşme hakkında Lord Kinross’ta birkaç satırlık bilgi buluyoruz:

“…Fransızlar, millî harekete karşı daha uzlaşıcı bir tutum takınmışlardı. Fransa’nın Suriye Yüksek Komiseri Georges-Picot, Sivasta iken Mustafa Kemal’i ziyarete gelmişti. Bu seyahati, ne Beyrut’un, ne de İstanbulun resmen onayından geçmemiş olmasına rağmen, Picot kendisini ‘Fransa Hükûmetinin Temsilcisi’ olarak tanıtmış, Kemal de onu öyle kabul etmişti. Fransız-Türk dostluğunun gelişmesi konusunda uzun uzun konuştular. Adana bölgesindeki karışık durumdan özellikle tedirgin olan Picot, burada barışın korunması için Kemal’in yardımcı olmasını istedi.

“Bu ziyareti ilk defa olarak yabancı bir devlet tarafından tanınma anlamına alan Kemal, kendini kuvvetli hissediyordu. […]

“Kemal, Fransızlar Kilikya’da gözleri olmadığını isbat edinceye kadar, Türklerin bağımsızlıklarını korumak için çarpışmaya devam edeceklerini söyledi.

“Picot, bu kararlı tutumun etkisi altında kaldı ve İstanbul Hükûmetine kıyasla Kemal’e daha iyi bir not verdi. Biraz sonra Paris gazetelerinde millî harekete karşı sempati gösteren yazılar çıkmaya başladı.” (Kinross 1966: I/316-317)

Fransa’yle münâsebetlerin seyri dahi, Hakîkati ifşâ eder mâhiyettedir

İşte Kemalist Harekete bu kadar sempatik davranan, onu muhâtab alan ve yaptığı müzâkerelerle onu dolaylı olarak tanıyan Fransa’nın ve onun şu Farmason Hükûmetinin, 10 Ağustos 1920’de “Sevr Muâhedesi”ne katılması nasıl îzâh edilebilir? Üstelik, hem Vahîdeddîn Han, hem de Fransız Devleti tarafından tasdîk edilmediği için keenlemyekûn hükmünde kalmış bir “Muâhede”…

Bunun Kemalist İhtilâlin muvaffakıyeti, Osmanlı’nın tasfiyesi için sahneye konulmuş bir oyun olduğunu anlamak için 7 Aralık 1919’da Georges-Picot/Mustafa Kemâl görüşmesinin sonrası daha da mânîdârdır: Mayıs 1920’de, 20 günlük mütâreke, Fransa’nın Kemalist Hükûmetle anlaşmaya vardığı 27 Şubat – 12 Mart 1921 Londra Konferansı, Haziran 1921’de Henri Franklin-Bouillon riyâsetindeki Fransız hey’etinin Eskişehir ve Ankara’da Mustafa Kemâl ve ekipiyle fevkalâde dostâne görüşmeleri (6 Haziran 1921’de Eskişehir’de, 9-27 Haziran 1921’de Ankara’da), 24 Eylûl – 20 Ekim 1921’de Franklin-Bouillon ve hey’etinin Ankara’da tekrâr müzâkereleri ve netîce olarak 20 Ekim 1921’de, Henri Franklin-Bouillon ile Hâriciye Vekîli Yûsuf Kemâl Bey’in (Tengirşenk) imzâlarını taşıyan Ankara Îtilâfnâmesi (Accord d’Angora)…

Mustafa Kemâl’in kaleminden Fransızlarla Mayıs 1920 Mütârekesi

Mayıs 1920’deki Mütâreke hakkında Mustafa Kemâl’in Tarih IV’ünde şu mâlûmât mündericdir:

“Cenuptaki Fransız askerî cephesine karşı vaziyet alan millî müfrezeler muvaffakıyetle muharebe ediyorlardı. Bozantıda Fransızları muhasara ile ricate mecbur ettiler. Maraşta, Urfada vaki olan ciddî çarpışmalar neticesinde, Fransızlar buralardan da çekilmek mecburiyetinde kalmışlardı. Nihayet 1920 senesi mayısında, yani Büyük Millet Meclisinin açılmasından az bir zaman sora, Fransızlar, yeni Türk Devletile temas ve müzakereye lüzum gördüler: Mayıs nihayetlerinde Suriye Fevkalâde Komiseri Muavininin riyaseti altında Ankaraya gelen bir Fransız Heyeti ile Türkiye Büyük Millet........

© Milat