Anayasa bir ülkenin kurucu metni. Sadece kelimenin etimolojik kökeni bile düzenlemenin ne kadar hayati ve vazgeçilmez olduğunu anlatmaya yetiyor.

Batı ülkelerinde daha çok tercih edilen constitution, costituzione, constitución kelimelerinin kökeninde kurmak, kuruluş anlamı yatıyor.

Kanun-u Esasî Osmanlı’nın temel yasası idi ve diğer düzenlemelerin ondan neşet etmesi gerekiyordu.

Türkçe’de ‘ana’ kelimesi o kadar kurucu ve temel bir yerde duruyor ki üzerinde yaşadığımız toprağın adı bile onunla başlıyor.

Bu kadar merkezi bir yerde duran anayasanın her şeyden önce kendi içerisinde ve geçerli olduğu toplumun gerçekleri ile tutarlı bir iç bütünlüğe sahip olması gerekiyor.

Cumhuriyet’in kuruluşundan beri askeri ya da sivil darbelerin, toplum mühendisliği çabalarının şekillendirdiği yeniden yazımlar Türkiye’nin anayasasını şekillendirdi.

Çoğulcu siyasal süreçlerin Osmanlı İmparatorluğu’nun son dönemindeki çalkantılar ve savaşlarla akamete uğraması, daha doğrusu olgunlaşamaması ve Cumhuriyet’in kuruluşundaki tek merkezli yukarıdan aşağıya modernleşme ile bizim Anayasa hikayemiz aşırı merkezi ve endoktrinasyon odaklı.

Toplumların hele de bizim coğrafyamızda modernleşmesi ve dönüşümü hep merkezi dinamiklerle şekillendiği için bunu büyütmeyebiliriz. Ancak bir türlü oturmayan ve aslında bir gelenek de oluşturamayan Anayasa pratiği günün sonunda en önemli unsurlarından birini, kurucu ruhunu kaybetmiş durumda.

12 Eylül sonrası askerlerin yaptığı darbe anayasası;........

© Karar