OVP’ye göre 2025 yılında GSYH 62,2 Trilyon TL olacak. Yani 1 Trilyon 600 milyar dolar.

GSYH üretim, gelir ve harcama yöntemleriyle hesaplanabiliyor.

Harcama yöntemine göre, Türkiye’de harcanan her yüz birim paranın p’i tüketim ve 0’u da yatırım harcamalarına gidiyor.

Bu yazıda p tüketim harcamalarını göz ardı edip sadece 0 olan yatırım harcamalarını irdeleyeceğiz.

TÜİK’in “sabit sermaye oluşumu” olarak kavramsallaştırdığı yatırım harcamalarına bu yazıda “yatırım harcamaları” diyeceğiz.

GSYH’nın yaklaşık 0’u olan yatırım harcamalarının 480 milyar dolar olduğunu varsayıyoruz.

480 milyar dolar yatırımı çok bulanlar ayrıntıları öğrenince sevinmeyebilir.

480 milyar dolar harcamanın;
a) P’si yani 240 milyar doları inşaat;
b) @’ı yani 192 milyar doları makina ve teçhizat ve
c) ’u da yani 48 milyar dolar, diğer yatırım (veri tabanları, yazılım yatırımları, Ar-Ge vs) harcamalarından oluşuyor.

240 milyar dolarlık inşaat harcamalarının 50 milyar dolarlık kısmı konut yatırımı harcamalarına gidiyor.

Diğer inşaatlara yapılan harcamalar: 190 milyar dolar

(Başlıcaları: İşyerleri, AVM’ler, ofisler, depolar, antrepolar, fabrika binaları, limanlar, kamu hizmet binaları, okullar, hastaneler, hapishaneler, havaalanları, otoyollar, demiryolları, barajlar, köprüler, altyapılar, kışlalar ve diğer binalar.)

İnşaat yatırımları her çeşit yatırımın tamamlayıcı bir unsuru ve iktisadi faaliyetlerin merkezinde yer aldığı için aksatılmadan yapılmalı.

Fakat inşaat yatırımları bir ülkenin teknolojik seviyesini tek başına yükseltemez.

Bugünkü yazının esas konusu inşaat olmadığı için inşaat yatırımlarını da göz ardı ediyoruz.

MAKİNA VE TEÇHİZAT HARCAMALARI

Yatırım harcamalarının @’ı yani 192 milyar dolar, makina ve teçhizat harcamalarına gidiyor.

Günümüzde satın alınan askeri araç ve silahlar da makina ve teçhizat yatırımı sayılıyor.

Tartışmaksızın, Türkiye’nin yıllık silah ve askeri teçhizat harcamasının 22 milyar dolar olduğunu varsayalım.

Bakiye 170 milyar doların 85 milyar dolarlık kısmının da; var olan 850 milyar dolarlık mevcut makina ve teçhizatların yenilenmesi için harcanıyor.

(Not: Hem 850 milyar dolar hem de bunun ’u olan 85 milyar dolar rakamları; TÜİK, OECD gibi kurumların veri ve raporlarıyla, bazı akademik makalelerin analizinden derlenmiştir.)

Bakiye 85 milyar doların 55 milyar doları da elektrik üretim, iletim ve dağıtımına; madencilik alanına; su temin, iletim ve dağıtımına; inşaat araç, gereç ve vinçlerin teminine harcanmış olabileceğini varsayalım.

Geriye, en iyimser tahminle, atılım yapılabilecek miktar olarak 30 milyar dolar kalıyor.

Fakat bu 30 milyar doların büyük bir kısmının da bilindik sanayilerin genişleme ve büyümesinde kullanıldığını gözlemliyoruz.

Sonuçta, atılım yapmak ve iktisaden gelişmek için çok çok az yatırım harcaması........

© Karar