Edebiyat yalnız akılla yapılmıyor. Akla duygu da eklemek gerekiyor. Belki zor olan bu duygu bileşeni… Duygu yerine “ruh” da diyebilirsiniz. Galiba aynı manaya geliyor. Edebiyata ruhun katkısını bazen mistiklerin trans hâline benzetebilirsiniz. Hani dervişlerin mekân ve zaman değiştirmesi vardır ya… Bilhassa romancılar aynen öyle yapar. Bulundukları mekân ve zamandan başka mekânlara, başka zamanlara… En karmaşığı sanatçının, zaman ve mekân değiştirmesi yetmezmiş gibi bir de başka bir insanın içine hulul etmesidir. Üç oldu… Ben bu hâllere tayyi-mekân, tayyi-zaman ve tayyi insan diyorum.

Bu yazı Atsız hakkında. Okuyanlar hemen Ruh Adam’dan bahsettiğimi anlayacaktır. Doğru. Ruh Adam’da günümüzün Yüzbaşı Selim Pusat’ı, aslında Tanrıkut Mete’nin sevdiğini oklama emrini yerine getirmediği için ızdırap çekmektedir. Mete’nin yüzbaşısı ve onun bugüne geldiğinde Güntülü’ye tayy eden sevdiği; bu Uygur masalını 20. asırda devam ettirirler.

Biliyor musunuz? Aslında milliyetçilik de budur. Milletimin geçmişini, ana-babalarımızı, onların ana babalarını ve onların… Tanrıkut Mete’ye kadar hepsini hemen burada hissetmektir. Çocuklarımızı, torunlarımızı, onların çocuk ve torunlarını da... Milletinin varlığını, geçmiş ve geleceği ile hisseden, bugünün ezelden ebede akan millet nehrinin sadece bir parçası olduğunu hisseden insan, şüphe yok ki ölümsüzlüğü tatmıştır.

Atsız bunu sadece Ruh Adam’da yapmıyor. O devamlı mekânlar, zamanlar, ruhlar arası yolculuktadır. Bakınız Bozkurtların Ölümü’nün elimdeki nüshası nasıl başlıyor. Elimdeki nüshası dedim. İlk gençliğimden hatırladığım bu parça sanki bazı baskılarda eserden çıkarılmıştı. Bozkurtlar’ı yazan genç........

© Karar