Ceza Muhakemesi Kanunun 149’ncu maddesinin birinci fıkrasına göre müdafinin görevi Şüpheli veya sanığa, soruşturma ve kovuşturmanın her aşamasında yardım etmektir. Aynı maddesinin üçüncü fıkrasına göre ise soruşturma ve kovuşturma evrelerinin her aşamasında avukatın, şüpheli veya sanıkla görüşme, ifade alma veya sorgu süresince yanında olma ve hukuki yardımda bulunma hakkı engellenemez, kısıtlanamaz. Müdafii, hukuken meşru vasıtalarla sanığı savunarak ona yardım edecektir. Bu meşru savunma vasıtalarından biri de müdafiin müvekkiline doğrudan soru yöneltme yetkisidir.

Ceza Muhakemesi Kanunun 201’nci maddesinde müdafinin, sanığa yani müvekkiline soru sorma yetkisine sahip olduğu düzenlenmiştir. Yine aynı fıkraya göre yöneltilen soruya itiraz edildiğinde sorunun yöneltilmesinin gerekip gerekmediğine, mahkeme başkanı karar verir. Gerektiğinde müdafii müvekkiline/sanığa yeniden soru sorabilir. Müdafiin müvekkiline doğrudan soru yöneltme yetkisi, önemli savunma araçlarından biridir.

Hemen belirtelim, müdafiin müvekkiline soru yöneltmesi çapraz sorgu olmadığı gibi çapraz sorgu teknikleriyle yapılacak bir muhakeme işlemi değildir. Doğrudan soru yöneltmede çapraz sorgu, müvekkil aleyhine beyanda bulunan katılan, tanık, bilirkişi, uzman veya diğer kişilere doğrudan soru yöneltirken kullanılır. Müdafiin sanığa doğrudan soru yöneltme işlemi, maddenin esin kaynağı olan Anglo-Sakson hukukundaki doğrudan sorguya (direct examiniation) tekabül eder. Müdafi doğrudan sorguda, savunma tezi çerçevesinde olguları müvekkillerine anlattırmayı ve doğrudan sorgu sonrasında hasım tarafın yapacağı çapraz sorgu teknikleriyle sorması muhtemel sorulara hazırlamayı amaçlar. Müdafi doğrudan sorguda müvekkiline çapraz sorgunun aksine yönlendirici soru yani cevabı içinde olan sorular soramaz. Müdafiin müvekkiline yönlendirici sorular sorması, avukatın ifade vermesi anlamı taşıyacağından inandırıcı da olmayacaktır. Müdafi, açık uçlu, anlattırıcı sorularla müvekkilinin savunma stratejisi çerçevesinde kendini ifade etmesini sağlar.

Ceza Muhakemesi Kanununun 191’nci maddesinin birinci fıkrasına göre Mahkeme başkanı veya hâkim, duruşmanın başladığını, iddianamenin kabulü kararını okuyarak açıklar ve sonrasındaki sanığın Mahkeme başkanı veya hâkim........

© Hukuki Haber