menu_open Columnists
We use cookies to provide some features and experiences in QOSHE

More information  .  Close

Kutsal incirin tohumu, baskı ve direnişin alegorisi

23 0
25.01.2025

Aytun Aktan

Kutsal İncirin Tohumu (Dâne-ye anjir-e ma’âbed, The Seed of the Sacred Fig), İranlı yönetmen Mohammad Rasoulof’un bol ödüllü, 2024 yapımı filmi. İKSV Filmekimi’nde Türk seyircisiyle tanışan film, iki hafta önce vizyona girdi. Fransa, Almanya ve İran ortak yapımı olan filmin dünya prömiyeri ise 2024 Cannes Film Festivali’nde gerçekleştirildi. Cannes’dan Özel Ödül alan film, FIPRESCI Ödülü, Ekümenik Jüri Ödülü, François Chalais Ödülü ve Fransa Sanat Sinemaları Birliği Ödülüne de layık görüldü. Ayrıca İzleyici Ödülü kategorisinde 2024 San Sebastian Uluslararası Film Festivali’nde En İyi Avrupa Filmi ve 2024 Sidney Film Festivali’nde En İyi Uluslararası Film ödüllerini kazandı. Ve 2 Mart’ta gerçekleşecek 97. Akademi Ödülleri’nde En İyi Uluslararası Film dalında Almanya’nın resmi adayı olarak yarışacak.

Kutsal İncirin Tohumu Film Afişi

Neden bu filmi size anlatmak istediğimi, sabırlı okurlarım, yazı ilerledikçe daha iyi anlayacak. Avrupalı izleyiciden bu derece övgü alan film, tanıdık kültürel kodlarıyla, tarihi olayları ile bizi sarmalarken, kendi ülkesinde yani İran’da YASAK! Rasoulof, İran hükümetine yönelik eleştirileri nedeniyle bu filminden önce de birkaç kez tutuklanmış, pasaportuna el konulmuş bir sanatçı. Şu anda Almanya’da, sürgünde yaşıyor. Yönetmenin senaryosunu da yazdığı Kutsal İncirin Tohumu’nun çekimleri İran’da gizlilik içinde yapıldı. Filmde anlatılanlar kadar filmin çekim, gösterim süreci ve Rasoulof’un yaşadıkları da oldukça etkileyici. Ve tabii ki hepsinden bahsedeceğim.

1972 yılında, İran’da doğan Rasoulof ödüllü bir sinema yönetmeni olmasının yanı sıra senarist ve yapımcı. Politik ve toplumsal eleştirileriyle bilinen Rasoulof, özellikle sansür ve baskıcı rejimlerin bireyler üzerindeki etkilerini irdeleyen filmleriyle uluslararası alanda tanınıyor. Yönetmen 2002 yılında ‘‘The Twilight’’ adlı filmiyle ilk kez dikkatleri üstünde toplar. Uluslararası alanda tanınması ve İran hükümetinin radarına girmesi ise 2011 yılında çektiği ‘‘Goodbye (Be Omid-e Didar)’’ filmi ile olur. İran rejiminin baskıcı politikalarına yönelik eleştiriler içeren bu filmi aynı yıl Cannes Film Festivali’nde ödül kazanır. Rasoulof’un filmlerinin kendi ülkesinde gösterimi yasak olsa da dünya tarafından kabul görür. Yönetmenin en çok bilinen filmi ise 2020 yapımı ‘‘There Is No Evil (Şeytan Yoktur)’’, İran’daki idam cezasını ele alan dört hikâyeden oluşur. Bu filmi ile yönetmen 2020 yılında Berlin Uluslararası Film Festivali’nin en prestijli ödülü olan, Altın Ayı Ödülü’nü kazanır ama ödülü almaya gidemez. Çünkü Rasoulof, İran’da sanatı ve dünya görüşü nedeniyle birçok kez tutuklanmış, pasaportuna el konulmuş ve ülkeden çıkışı yasaklanmıştır.

Rasoulof, hayata dair meselelerini, sinema sanatı yoluyla dünyaya anlatmaya devam ediyor. Bu onurlu direnişi biraz daha anlatmak istiyorum. Sanatçı, güce teslim olan değil, düzene muhalif olandır. Sanat, en güzel direniştir. Baskıcı yönetimlerde bu hiç kolay değildir ama etkisi çok daha kuvvetlidir. 2010 yılında Rasoulof sette tutuklanır ve izinsiz çekim yapmakla suçlanır. Önce 6 yıl hapis cezasına çarptırılır sonra 1 yıla düşürülür. Daha sonraki yıllarda pasaportuna el konularak ülke dışına çıkışı yasaklanır. A Man of Integrity adlı filmi nedeniyle 2019 yılında ‘‘Ulusal güvenliğe karşı toplanmak ve gizli anlaşma yapmak ve sisteme karşı propaganda yapmakla’’ suçlanır. Rasoulof mahkemeye giderken, ona ve avukatına en ünlü İranlı film yapımcılarından bazıları eşlik eder. 2020’ye geldiğimizde Rasoulof, ‘‘sisteme karşı propaganda’’ olarak kabul edilen üç filmi için bir yıl hapis cezasına daha çarptırılır. Yetmez, cezasına iki yıl boyunca film yapma yasağı da eklenir. 2022 yılında hükümet, Abadan kentinde çöken 10 katlı bina nedeniyle sokağa dökülen protestoculara orantısız güçle, hatta ateş açarak müdahale eder ve Rasoulof bunu eleştirir ve TUTUKLANIR.

Yönetmen Mohammad Rasoulof, Cannes Film Festivali’ne gelemeyen oyuncularının fotoğraflarıyla

Baskıya direnme hali ömrü boyunca sürecek olan yönetmenin Kutsal İncirin Tohumları adlı filminin serüvenine gelelim. Filmin 2024 Cannes Film Festivali’ndeki ana yarışmaya seçildiğinin açıklanmasının ardından, oyuncu kadrosu ve ekibi İranlı yetkililer tarafından sorgulanır, ülkeyi terk etmeleri yasaklanır ve Rasoulof’a filmini festivalden çekmeye ikna etmeleri için ekibe baskı yapılır. Rasoulof’un avukatı, Mayıs 2024’te yönetmenin sekiz yıl hapis cezasının yanı sıra kırbaç, para cezası ve mülküne el konulduğunu duyurur. Rasoulof, cezasına itiraz eder ve 28 gün........

© HalkTV