TDT’nin 6-7 Ekim tarihlerinde düzenlenen Gebele Zirvesinde TDT PLUS, savunma sanayi, istihbarat ve güvenlik alanlarında eşgüdümlü hareket edilmesi ve teşkilat bünyesinde daimi temsilcilik tesisi gibi birbirinde önemli kararlar alınmıştı. Bu zirveden evvel Türkistan devletleri ve Azerbaycan, önce İngiltere sonra AB ile stratejik ortaklık anlaşmaları imzalamışlardı.

Zirveden sonra Türkistan devletleri ve Azerbaycan, Duşanbe’de önce BDT zirvesine katıldılar sonra Rusya ile müşterek zirve yaptılar. Bu zirvelerde başta ticari ilişkiler olmak üzere ilişkilerin geliştirilmesine, sekreterya teşkiline, toplantıların düzenli aralıklarla yapılmasına ve BDT PLUS modelinin uygulanmasına karar verildi.

Bu kararların Putin’in önerileri üzerine alınması, Putin’in Türkistan devletlerinin, Rusya ile ilişkilerinin Türkiye, AB ve Çin’le olan ilişkileriyle mukayese edilemeyecek kadar zayıfladığını defaten ifade etmesi, Rus heyetinin sunduğu önerilerin TDT’nin aldığı ve uyguladığı kararların benzerleri olmaları, Moskova’nn TDT’ den rahatsız olduğunu gösteriyor. Duşanbe’deki en önemli gelişme, Putin ile Aliyev arasındaki buzların erimesiydi. Zirveden sonra Aliyev Kazakistan’a ve Özbekistan’a gitti. Kazakistan seyahati sırasında Ermenistan’a ulaşımla ilgili uygulanan kısıtlamalar kaldırıldı.

Akabinde Türkistan liderleri hep birlikte Amerika’ya gittiler. Madenler, Nadir Toprak Elementleri ve uçak alımıyla ilgili anlaşmalar imzaladılar. Aliyev, davet edilmesine rağmen Azerbaycan’ın Türkistan devleti olmadığı gerekçesiyle bu programa katılmadı.

Kazakistan Cumhurbaşkanı Tokayev Amerika’dan döner dönmez Moskova’ya gitti. Tokayev sadece Çin devlet reisine uygulanan son derece üst düzey bir protokolle karşılandı. Kazakistan ile Rusya 14 anlaşma imzaladılar. Bu anlaşmalardan en önemlileri lojistik ve ulaşımla ilgili olanları. Malum Rusya ambargo altında. Dünyaya ulaştığı, ihtiyaçlarını tedarik ettiği ve ihracat yaptığı güzergahlardan biri Kazakistan. AB ve İngiltere, stratejik ortaklık anlaşmaları imzaladıkları dönemde ambargoyu uygulaması için Kazakistan’a baskı yapmışlar, Kazakistan’da göstermelik denilebilecek önlemler almıştı.

Kaldı ki Kazakistan güzergahının önemi, stratejik ortaklık anlaşmalarının imzalandığı döneme göre çok arttı. Zira ABD son paketinde Rusya’dan........

© Habererk