Türkler geyiği evcilleştirmeyi başaran ilk topluluktur. Bu sayede avcılık-toplayıcılıktan hayvan yetiştiriciliğine geçerek diğer halklardan ayrıştılar. Geyik yetiştirmenin bozkırda daha kolay ve karlı olduğunu fark ettiklerinde ormanları terk ettiler. Almanların, Slavların ve Anglosaksonların atalarının ormanlardan stepe ve ovalara çıkışı Türklerden binlerce yıl sonradır.

Türkler stepte yaşamaya başladıktan sonra geyikten daha cazip olan koyun yetiştiriciliğine başladılar. Ardından atı evcilleştirerek yetiştirmeye başladılar. Sürüleri büyüdükçe çevrelerindeki topraklara yayıldılar. Türklerin kadim anavatanın hemen güney batısında olan Türkistan, Türklerin yurt tuttuğu ilk topraklar oldu. Türkistan’ın kuzeyindeki Türkler göçebeliğe ve hayvancılığa devam ettiler. Güneydeki Türkler ise, bu coğrafya tarıma ve madenciliğe daha müsait olduğundan yerleşik hayata geçtiler.

Türkistan, Karahanlı Devleti kurulana kadar taşraydı. Hiçbir zaman Türklerin merkezi olmadı. Merkez Orhun ırmağının aktığı ve Ötüken ormanlarının çevresindeki kadim anavatandı. Türklerde iç mücadeleyi kaybeden boyların yurtlarını terk etmesi ve/veya sürülmesi töresi sayesinde Türkistan’ın nüfusu hızla artarken anavatanın nüfusu aynı hızda azaldı.

Büyük Hun devleti yıkılınca Mete hanedanına destek veren boylar batıya ve güneye göç ettiler. Güneye göç eden Türkler, Türkistan’ı ve Kuzey Hindistan’ı yurt tutarak Ak Hun devletini kurdular. Anavatanda Hunların yerini alan Avarlar, Göktürk devletini kuran boylara yenilince batıya göç ettiler. Uyguların ve onları destekleyen boyların isyanıyla Göktürk devleti yıkılınca en kalabalık göç dalgası meydana geldi. Göktürk devletini destekleyen Karluklar ve Oğuzlar gibi onlarca boy Türkistan’a yerleşti.

Kırgızlar Uygurları yenince bu sefer Uygurlar ve onlara sadık olan boylar Doğu Türkistan’ı yurt tuttu. Anavatanda kalan son Türklerde, Moğollar Kırgızları yenince yollara düştüler. Kırgızlar bugün Kırgızistan dediğimiz coğrafyaya yerleştiler ve göçebeliğe devam ettiler. Göktürklerden sonra anavatan, Türklerin merkezi olma özelliğini kaybetti. Türkistan; Uygurların, Karlukların ve Oğuzların öncülük ettiği boylarca Karahanlı Devletinin kurulmasıyla birlikte merkez haline geldi. Buraya yerleşen Türkler dört yüz yıldan uzun süre birlikte........

© Habererk