Ticari faaliyetle uğraşan kişi ve kurumlar, ihtiyaçları olan kaynağı zaman zaman ortaklarından veya grup şirketlerinden, belirli bir faiz karşılığı veya faizsiz olarak karşılayabiliyor.

Borçlanmanın belli bir faiz karşılığı olması halinde, borcun emsaline uygun olup olmadığı önemli. Uygunsa, vergilemede çok da sorun olacak bir durum olmayabilir. Elbette borç örtülü sermaye niteliğinde değilse.

Bugün yazacağım konu, gerçek kişi ortaklardan sağlanan faizsiz borçlanmada, ortak tarafından beyan edilmesi gereken bir gelirin olup olmayacağına ilişkin. Bir sonraki makalede de, ticari faaliyetle uğraşan ortaklardan/grup şirketlerinden/ilişkili kişi veya kurumlardan sağlanan faizsiz kredilerde karşılaşabileceğimiz vergi konularına ilişkin olacak.

Mali İdare’nin görüşü

Konuyla doğrudan ilgili bir genel tebliğ, sirküler veya özelgeye rastlamadım. Belki vardır, bilmiyorum.

Borç para verenlerin elde ettikleri gelirlerin vergilemesiyle ilgili olarak 1972 yılında yayımlanan 104 seri no.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği’nde, borç para verenlerin hangi hallerde ticari kazanç, hangi hallerde menkul sermaye iradı elde etmiş sayılacakları açıklanmış, “ev kirasız, para faizsiz olarak menfaat sağlanması” başlığı altında da, “ev kirasız para faizsiz” uygulamasında karşılıklı olarak menfaat sağlandığı, faiz ve kira tutarının çevrenin hayat şartlarına, ekonomik bünyesine, kredi ve para piyasasına göre karşılıklı olarak takdir edilmesi gerektiği açıklanmış.

Tebliğde, faizsiz borç verilmesi durumunda herhangi bir vergileme olup olmayacağına ilişkin bir açıklama yok.

Mali İdare’nin, faizsiz verilen borç karşılığında, borç verenin bir gelir elde etmiş sayılıp sayılmayacağına ilişkin tespit edebildiğim bir açıklaması yok ama yapılmış tarhiyatlar ve tarhiyatların dava konusu yapılması sonucu verilmiş yargı kararları var.

Kararlarda yer alan açıklamalardan anladığım kadarıyla yapılan tarhiyatlar, yüksek tutarlara ulaşan borcun, aralarında akrabalık veya iş ilişkisi bulunan kişiler arasında da olsa, karşılıksız olarak verilmeyeceği, faiz karşılığı olmaksızın borç verilmesinin “ev kirasız para faizsiz” kuralına, ticari teamüllere ve hayatın olağan akışına aykırı olduğu gerekçesine dayanıyor. Borç karşılığında faiz alınmadığının ispatı da borç verenden bekleniyor.

Yargı kararları

Konuyla ilgili olarak 23.03.2022 tarihli, tespit edebildiğim 10 adet Danıştay Vergi Dava Daireleri Kurul Kararı var. Kararlardan, bir şirketin birden fazla ortağından faizsiz borç aldığı, her bir ortağa birden fazla yıl için tarhiyat yapıldığı anlaşılıyor.

Tespit ettiğim bu kararlardan başka konuyla ilgili karar var mı bilmiyorum. Ancak Kararda Danıştayın yerleşik içtihadından bahsedildiğine bakılırsa, aynı yönde daha önce verilmiş başka çok sayıda karar olduğu anlaşılıyor.

İlgilenenler için yargılama sürecini ve kararı........

© Ekonomim