Kıble, Müslümanların namaz kılarken yöneldikleri istikamettir. Başlangıçta Kudüs (Mescid-i Aksâ) kıble olarak belirlenmişken, hicretin ikinci yılında (624) Kâbe kıble olarak değiştirilmiştir. Kıblenin değişimi, hem tarihî hem de dini açıdan önemli bir dönüm noktasıdır. Kıble kavramı, İslam öncesi ilahî dinlerde de mevcut bir ibadet yönüdür: Yahudiler, ibadetlerinde Kudüs’teki Beytü’l-Makdis’e (Mescid-i Aksâ) yönelirler. Süleyman Mabedi’nin yıkılmasının ardından da Kudüs, Yahudiler için kıble olarak kalmıştır. Hristiyanlar için belli bir kıble kavramı olmamakla birlikte, erken dönem kiliselerinde Kudüs yönü kutsal sayılmıştır.

Kâbe, İlk defa Cebaril a.s. ile Hz. Adem tarafından yapılmış Hz. İbrahim (a.s.) ve Hz. İsmail (a.s.) tarafından da bugünküne benzer şekliyle inşa edilmiş olup, tevhid inancının sembolü, Allah’ın evi olarak ilân edilmiştir. Ancak zamanla Kâbe, Arap müşrikleri tarafından putlarla doldurulmuş ve asıl anlamını kaybetmiştir. İslam’ın ilk yıllarında, Müslümanlar namaz kılarken Kudüs’e yöneliyorlardı. Bunun başlıca nedenleri; Kudüs’ün Yahudi ve Hristiyan geleneğinde kutsal bir şehir olması, Hz. Musa (a.s.) ve Hz. İsa (a.s.) gibi peygamberlerin Kudüs’te tebliğ yapmış olmaları, İslam’ın tevhid dini olması nedeniyle geçmiş peygamberlerin mirasına sahip çıkmasıydı. Bu dönemde Müslümanlar yaklaşık 16-17 ay boyunca Kudüs yönüne dönerek namaz kıldılar.

Peygamber Efendimiz (s.a.v.), Kâbe’nin tevhid inancının asıl merkezi olduğuna inanıyordu. Ancak müşrikler Kâbe’yi putlarla doldurduğu için kıble başlangıçta Kudüs olmuştu. Ancak Medine’de Yahudilerle olan ilişkiler gerginleşmeye başlayınca kıblenin değiştirilmesi için vahiy beklendi. Hicretin 2. yılında (624), öğle namazı kılınırken şu ayet nazil oldu. “Biz senin yüzünün göğe doğru çevrilmekte olduğunu görüyoruz. Elbette seni hoşnut olacağın kıbleye çevireceğiz. Artık yüzünü Mescid-i Haram (Kâbe) tarafına çevir. Siz de, nerede olursanız olun, yüzünüzü ona çevirin.” (Bakara, 2:144) Bu vahiy üzerine, Müslümanlar namaz sırasında yönlerini Kudüs’ten Kâbe’ye çevirdiler. Bu olay, Mescid-i Kıbleteyn’de (İki Kıbleli Mescid) gerçekleştiği için bu mescit, tarihî bir öneme sahiptir.

Kudüs, Yahudilik ve Hristiyanlık için kutsal bir........

© Denge