Bazı şehirler vardır, taşında tarih, toprağında dua, havasında huzur saklıdır. Hiva, işte bu şehirlerden biridir. Ceyhun’un kıyısında, çölün ortasında bir ilim ve irfan adasıdır. Yüzyıllar boyunca kervanların, âlimlerin, dervişlerin, seyyahların durağı olmuş; dualarla örülmüş bir medeniyetin sessiz tanığı hâline gelmiştir.

Bir rivayete göre Hiva; Hz. Nuh’un oğlu Sim tarafından kurulmuştur. Bir başka rivayette ise Hz. İbrahim’in torunları bu topraklara gelip bir kuyu kazmış, suyu tatlı çıkınca “Hey, bu su hayat gibi!” demişler, o sözden “Hivak” adı doğmuştur. Bugün hâlâ o kuyunun etrafında dua eden insanlar görülür. Belki de bu yüzden Hiva’nın havasında bir kadim dua kokusu, duvarlarında bir ezan yankısı vardır.

Bir ilim ve irfan yurdu olan Hiva; asırlarca Harezm Hanlığı’nın kalbi, İslam medeniyetinin ise ilim beşiği olmuştur. Yüzlerce medrese, onlarca cami, sayısız tekke ve kütüphaneye sahiptir. Her biri, bir zamanlar binlerce talebenin “Rabbi zidnî ilmen” (Rabbim ilmimi artır) duasını göğe yükselttiği mekânlar olmuştur.

Hiva’nın minarelerinden yükselen her ezan; sadece........

© Denge