Türkiye’de son yıllarda yaşanan siyasal gerilimler, derinleşen kutuplaşma ve kamusal alanın giderek daralması, artık yalnızca güncel siyasetin değil, toplumsal yapının kendisinin sorgulanmasını zorunlu kılıyor. Bu tabloyu anlamlandırmak için olaylara değil, ilişkilerin nasıl kurulduğuna ve nasıl çözüldüğüne bakmak gerekiyor. Scott Easley ve Jon Kleinberg’in “Networks, Crowds, and Markets: Reasoning About a Highly Connected World” adlı çalışması tam da bu noktada güçlü bir teorik çerçeve sunuyor. İlk bakışta teknik bir ağ analizi kitabı gibi görünen bu çalışma, toplumsal bağların zayıflamasının siyasal davranışlar, bilgi akışı ve kolektif hareket kapasitesi üzerindeki etkilerini anlamak için bugün Türkiye’de yaşananlara şaşırtıcı derecede açıklayıcı bir zemin sağlıyor.

Türkiye son yıllarda yalnızca ekonomik dalgalanmalarla ve siyasal kutuplaşmayla değil, toplumsal bağların zayıflamasıyla da şekilleniyor. Komşuluk ilişkileri geriliyor, mahalle kültürü silikleşiyor, gönüllü örgütlenmeler eski etkisini kaybediyor. İnsanlar giderek kamusal yaşamdan çekilip bireysel alanlara kapanıyor. Sosyal medya ise sunduğu görüntüye karşın gerçek bir dayanışma üretmekte zorlanıyor. Bu tablo, toplumun genelinde yaygın bir yalnızlık hissi bırakırken siyasal davranışların da giderek daha öngörülemez duruma gelmesine yol açıyor.

Easley ve Kleinberg’in temel tezi, içinde yaşadığımız toplumun birbirine bağlı ağlardan oluştuğu ve bu ağların sağlamlığı ile toplumun dayanıklılığı arasında güçlü bir ilişki bulunduğu yönünde.........

© Cumhuriyet