İsrail Lazareviç Helphand, takma adı Aleksandr Parvus. Zengin bir Yahudi ailenin çocuğuydu. Küçük yaştan itibaren zekâsıyla ön plana çıkan bir öğrenciydi. Daha çocukluğundan bu yana Yahudi karşıtlığı politikası izleyen Çarlık Rusya’ya düşmandı. Gençliğinde Marksist kitaplar okudu ve etkilendi, daha sonra Ukraynalı milliyetçi Taras Şevçenko’nun vatanseverlik temalı şiirlerinden pasajlar okudu ve ezberledi. Çarlık sistemi ile hiçbir zaman barışmadı, sürgün yedi, eziyet çekti ancak ailesinin zengin olması onun parasızlık çekmesine engel oldu. Kod adı Parvus olan bu şahıs kimdi? Her zaman hakkında spekülasyonlar oldu. 1905 Şubat Devrimi’nde teorik olarak yer aldı, Türkiye’ye geldi İttihatçıların içinde teorisyenlik yaptı, Türk milliyetçilerinin yayın organı Türk Yurdu’nda yazılar yazdı, Türkiye’nin Mali kurtuluşuna dair çözüm önerileri sundu, Lenin’in Almanya’dan Rusya’ya dönmesinde etkin rol oynadı. Ama her zaman bir soru işareti olarak kaldı Parvus. Vefat ettiğinde dostları evindeki eşyalara bakmak için gittiğinde gerisinde hiçbir belge bırakmamıştı. Gerek 1905 Şubat gerekse 1917 Ekim Devrimi’nde Bolşevikleri maddi olarak destekledi. Peki bu yardımları neden yaptı? Gerçekten samimi bir sosyalist devrimci miydi? Clara Zetkin, Parvus’un 1914’e kadar samimi bir sosyalist düşün insanı olduğunu ancak 1914’ten sonra savaş vurguncusu bir tipe büründüğünü iddia etmiştir. Pravda’da yazı kaleme alan........

© Aydınlık