Δεν υπάρχει τίποτα με το οποίο να μπορώ να συγκρίνω την εμπειρία των 2 εβδομάδων της COP. Η έντονη δραστηριότητα στους διαδρόμους και τα περίπτερα, τα ξενύχτια με καφέ και οι υψηλού επιπέδου συζητήσεις την καθιστούν μία από τις πιο ιδιαίτερες και πολυσχιδείς διασκέψεις στον πλανήτη. Ωστόσο, δεν είναι όλες οι COP ίδιες. Κάποιες COP συνδέονται με σημαντικά ορόσημα, όπως η Παγκόσμια Αποτίμηση (Global Stocktake) στην COP28 στο Ντουμπάι ή ο Νέος Συλλογικός Ποσοτικοποιημένος Στόχος (New Collective Quantified Goal NCQG) πέρσυ στο Αζερμπαϊτζάν. Άλλες είναι πιο διαδικαστικές και δεν προσελκύουν τόσο κόσμο, καθώς κατά τη διάρκειά τους διαπραγματεύεται μια ποικιλία μικρότερων θεμάτων της ατζέντας.

Το ταξίδι στη Λατινική Αμερική για να συμμετάσχω στην 5η μου Διάσκεψη των Μερών ήταν η πρώτη μου φορά στην ήπειρο και σίγουρα αξέχαστη. Οι καθημερινές τροπικές καταιγίδες, οι διαδηλώσεις των ιθαγενών, η υπερβολική υγρασία και ακόμη και μια πυρκαγιά στον χώρο της διάσκεψης τη δεύτερη εβδομάδα έκαναν την COP30 στο Μπελέμ ιδιαίτερη και απαιτητική. Παρά την έντονη στρατιωτική παρουσία, το γεγονός ότι η COP φιλοξενήθηκε στη δημοκρατική Βραζιλία ήταν μια ευχάριστη αλλαγή σε σχέση με προηγούμενα χρόνια, με τους απλούς πολίτες (civil society) να αποτελούν πολύ μεγαλύτερο κομμάτι των συζητήσεων και την ελευθερία του λόγου να είναι πολύ πιο εμφανής τόσο εντός όσο και εκτός του χώρου της διάσκεψης. Παρακάτω ακολουθεί η δική μου οπτική για όσα συνέβησαν επί τόπου, στη 10η επέτειο της ιστορικής Συμφωνίας των Παρισίων για το Κλίμα.

Δεν βρισκόμαστε σε τροχιά επίτευξης του στόχου για μηδενικές καθαρές εκπομπές (NetZero) έως το 2050 και οι τρέχουσες προβλέψεις εκτιμούν αύξηση θερμοκρασίας κατά 2,2 – 2,6 °C μέχρι το τέλος του αιώνα. Σπάμε διαδοχικά ρεκόρ θερμοκρασίας τα τελευταία 3 χρόνια, με το 2024 να είναι το πρώτο έτος στην ιστορία με μέση θερμοκρασία πάνω από 1,5 °C σε σχέση με τα προβιομηχανικά επίπεδα.

Τον Φεβρουάριο του 2025, τα Μέρη της Συμφωνίας των Παρισίων θα έπρεπε να έχουν υποβάλει τις Εθνικά Καθορισμένες Συνεισφορές τους (NDCs), περιγράφοντας τον οδικό τους χάρτη προς το Net Zero και την επίτευξη κλιματικής ισορροπίας. Σύμφωνα με την Έκθεση Σύνθεσης της UNFCCC που δημοσιεύθηκε τον Σεπτέμβριο, μόνο το 30% των συνολικών εκπομπών καλυπτόταν από τις NDCs που είχαν υποβληθεί μέχρι τότε και εξακολουθούσε να υπάρχει σημαντικό χάσμα από τον στόχο του Net Zero 2050, οδηγώντας σε ένα φτωχό χαρτοφυλάκιο NDCs και απογοητευμένους συμμετέχοντες στο συνέδριο. Μέχρι το τέλος της COP30, 131 χώρες (67% των μερών) έχουν πλέον υποβάλει τις NDCs τους, συμπεριλαμβανομένης της Κίνας και της ΕΕ, αλλά εξαιρουμένης της Ινδίας, η οποία σκοπεύει να τις υποβάλει μέχρι τον Δεκέμβριο. Η NDC της ΕΕ στοχεύει, σύμφωνα με πληροφορίες, σε μείωση των καθαρών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά 66,25–72,5% σε σχέση με το 1990 έως το 2035, βασιζόμενη στον υφιστάμενο στόχο «τουλάχιστον 55% έως το 2030» και ευθυγραμμιζόμενη με μια μακροπρόθεσμη πορεία μείωσης κατά 90% έως το 2040 και μηδενικές καθαρές εκπομπές έως το 2050.

Η Κίνα αποτελεί και θα συνεχίσει να αποτελεί κεντρικό κομμάτι της εξίσωσης. Η κινεζική NDC δεσμεύεται για μείωση των καθαρών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου σε επίπεδο οικονομίας κατά 7–10% κάτω από τα επίπεδα αιχμής έως το 2035, κάτι που ορισμένοι χαρακτήρισαν ως προσέγγιση «υπόσχομαι λίγα, παραδίδω περισσότερα». Παρά το γεγονός ότι είναι ο μεγαλύτερος ρυπαντής παγκοσμίως, υπάρχουν ενδείξεις ότι οι εκπομπές της Κίνας ίσως σταματήσουν να αυξάνονται φέτος, ενώ η κινεζική βιομηχανία αποτελεί σημαντικό μοχλό της παγκόσμιας ηλεκτροποίησης και, κατ’ επέκταση, της απανθρακοποίησης. Η κινεζική παρουσία στον χώρο της διάσκεψης ήταν ιδιαίτερα εμφανής, με μία από τις μεγαλύτερες αντιπροσωπείες και ένα τεράστιο περίπτερο στη Μπλε Ζώνη, όπου και ανακοινώθηκαν διάφορες πρωτοβουλίες κυρίως με στόχο την υποστήριξη της κλιματικής δράσης στις χώρες του Παγκόσμιου Νότου, συμπεριλαμβανομένου ενός dataset για συστήματα έγκαιρης προειδοποίησης ακραίων καιρικών φαινομένων βασισμένα στην τεχνητή νοημοσύνη. Ωστόσο, ανάλογη ηγετική παρουσία δεν αντικατοπτρίστηκε στις διαπραγματεύσεις, σύμφωνα με όσους βρίσκονταν εντός των αιθουσών, με την Κίνα να επικεντρώνεται κυρίως στα δικά της εμπορικά συμφέροντα παρά στο να αναλάβει έναν ευρύτερο ρόλο παγκόσμιας ηγεσίας.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι δεύτερες μετά την Κίνα σε εκπομπές, αλλά δεν είχαν επίσημη αντιπροσωπεία στην Belem, καθώς ο Τραμπ έβγαλε τις Ηνωμένες Πολιτείες από τη Συμφωνία των Παρισίων ξεκινώντας από τον Ιανουάριο του 2026. Το κενό ηγεσίας που άφησε πίσω του είναι εμφανές και η ζημιά που υπέστη η πολυμερής διπλωματία από την αποχώρηση των ΗΠΑ από τη Συμφωνία των Παρισίων ήταν αισθητή. Ο κυβερνήτης της Καλιφόρνια, Γκάβιν Νιούσομ, έκανε μια εμφάνιση και ήταν εύκολο να εντοπιστεί στη Μπλε Ζώνη, χάρη στη μεγάλη συνοδεία που έτρεχε πίσω του ανά πάσα στιγμή.

Το Μπελέμ έμοιαζε πολύ πιο ήσυχο σε σχέση με τις........

© Athens Voice