Eski kültürlerde dini inanışlardan kaynaklanan, kutsal kabul edilen değerleri ifade eden kültler, demir, ağaç, ateş gibi objelerdir. Bu açıdan bakınca ejderha da bir kült olarak nitelendirilebilir. Bunların insanları korumak ya da zarar vermek gibi özelliklere sahip oldukları bilinir.

Mitoloji dünyasının en ilginç yaratığı ejderha üzerine pek çok yayın yapılmış, masal, efsane, destan vb. edebi anlatılarda yer almış, fakat hiçbirisi ilk bakışta fark edilen ve Doç. Dr. Atiye Nazlı’nın yedi yılda tamamlandığını işaret ettiği bu özgün çalışması gibi kapsamlı olmamış, derli toplu nakledilememiştir.

Sümerlerde ana tanrıça, Babil, Mısır, Hitit’te kötülüğün mit-anası, İran’da yarı yılan yarı insan yaratık, Yunan mitolojisinde su yılanı, İnka, Maya, Aztek mitolojisinde sakallı ve tüylü yılan olarak nitelendirilip dini inançlara göre kendine bir rol biçilen ejderha, toplumların yaşadıkları coğrafya ve inanç yapısına göre farklı şekillerde tasavvur edilmiştir. Budizm’de Buda’nın ehlileştirdiği bir yılan, Zerdüştlük’te şeytanın ta kendisi, Yahudilikte günahların kaynağı, Hristiyanlıkta cennetten kovulmaya neden olan İblis, İslamiyet’te cehennemin kapısındaki yaratıktır.

Mitolojide ejderha, kanatlı, ağzından alevler çıkarabilme gücüne sahip ve uçabilen efsanevi bir varlıktır. Çin mitleri ejderhayı, suda yaşayan pullu bir canlı olarak tasavvur ederken, Fars mitleri ejderhayı kanatlı, dört ayaklı, yedi başlı, ağzından alevler püskürten bir varlık olarak tasvir eder. Genellikle üç başlı olarak tasavvur edilen ejderhalarla mücadele, İran mitolojisinin ana konularından birisidir.

Beş bölümden oluşan ‘Türklerin Kayıp Kültü Ejderha’ kitabının bazı bölümlerinde mit, mitoloji, totem, tabu, büyü gibi kavramlara açıklık getirilerek anlaşılır olması sağlandığı, farklı kültür ve mitlerdeki ejderhanın tanımlarına yer verildiği görülmektedir.

Ejderhanın varlığı kimi zaman dinozor, kimi zaman da sürüngenler içinde değerlendirilmiştir. Sürüngenler içinde yılan başta yer almaktadır.

Yılan, kimi medeniyetlerde olumlu bir çağrışıma sahipken kimilerinde de olumsuz ve kötücüldür. Çin inançlarında Ejderha, genellikle bereketin, bolluğun ve iyiliğin sembolü olarak görülür. Ancak kimiz zamanda kötücül olarak yer alır. Türklerin Budizm ardından İran ile tanışmasıyla kötücül olmaya başlar. Doğudan batıya gidildikçe ejderhanın nitelikleri değişir ve karamsarlık, kötülük ve........

© Yeniçağ