FELSEFE BİLİMİNİN ALT DALLARI EŞLİĞİNDE RAMAZÂN RİSÂLESİNİN BİRİNCİ NÜKTESİNDEKİ HİKMETLERİ ANLAMAYA DEVÂM
EVRENSEL GERÇEKLİĞİN ALGILANIŞI: BEDÎÜZZAMÂN PERSPEKTİFİNDEN KUANTUM VE MÂNEVÎYÂT
Bedîüzzamân Said Nûrsî Hazretlerinin “Risâle-i Nûr Külliyâtı” adlı eserlerinde, zâhirî ilimlerle mânevî hakikatler arasında derîn bağlar kurulduğunu görürüz. Burada, modern kuantum teorisinin temel bir özelliği olan "gözlemci etkisi" ile Bedîüzzamân Said Nûrsî'nin insânların Allâh'ın kâinât ve içindeki varlıkları yaratışındaki işâretleri ve mesajları algılama biçimleri arasındaki ilişkiyi karşılaştıracağız.
Felsefe ve modern bilim dallarından biri olan "Kuantum Bilinci" düşünce akımının, gözlemcinin kâinâta etkisini ve bilincin maddî dünyâyı nasıl şekillendirebileceğini vurguladığını belirtmiştik. Bu akım, gözlemcinin kâinât üzerindeki etkisi, bilincin maddenin durumlarını etkileyebileceği fikri ve kâinâtın temelindeki birliğe işâret eden kuantum dolanıklığı gibi konseptleri içerir ve bilincin kâinâtın temel bir parçası olduğu fikrini merkeze alır. Kuantum mekaniğinde, bir parçacığın durumu (örneğin, bir elektronun konumu veya hızı) gözlemlenene kadar belirsizdir ve gözlem anında bu belirsizlik çözülür. Bu, gözlemcinin, yani bilinci olan bir varlığın, kâinâtın fiziksel gerçekliğine aktif olarak etki edebileceği fikrini ortaya koyar.
Bedîüzzamân’ın yukarıdaki ifâdesi de bu modern düşünce akımıyla ilginç bir şekilde örtüşmektedir. Bedîüzzamân Hazretlerinin belirttiği bilimsel gerçeğe göre; Cenâb-ı Hakk'ın engin lütfu ve keremi, yeryüzü sofrasını bütün çeşitlilikleriyle donatmıştır; zirâ bu, O'nun rubûbiyetinin, rahmâniyetinin ve rahîmiyetinin somut bir tezâhürüdür. Bu mükemmel düzenleme, "مِنْ حَيْثُ لاَ يَحْتَسِبُ" âyetinde belirtildiği gibi, yâni beklenmedik bir lütûf ve keremle gerçekleştirilmiştir.
Bedîüzzamân, insânların "gaflet perdesi altında ve esbâb dâiresinde" bu hakikati tam olarak göremediklerinden bahseder. Bu ifâde, Kuantum Bilinci'nin gözlemci etkisiyle paralellik gösterir. Bilincimizin evrensel gerçekliği algılama şeklimiz üzerindeki etkisi gibi, insânın da Allâh'ın kâinât ve içindeki varlıkları yaratışındaki işâretleri ve mesajları algılama kapasitesi, bilinç durumuna ve gafletin ötesine geçebilme yeteneğine bağlıdır.
Bedîüzzamân'ın ifâdesinde geçen "Bütün enva'-ı nîmeti o sofrada مِنْ حَيْثُ لاَ يَحْتَسِبُ bir tarzda o sofraya dizdiği cihetle, kemâl-i rubûbiyetini ve rahmâniyet ve rahîmiyetini o vaziyetle ifâde ediyor.” cümlesi, Allâh'ın yarattığı kâinâtın, insânoğluna sunulan bir nimet sofrası olduğunu ve bu sofranın varoluşun her bir yönüyle Allâh'ın rahmetini, yaratıcılığını ve koruyuculuğunu ifâde ettiğini belirtir. Burada, Kuantum Bilinci'nin vurguladığı gibi, gözlemcinin (bu durumda insânın) bu sofrayı nasıl algıladığı, onun gerçekliğini ve Allâh'ın varlığındaki işâretleri nasıl anladığına doğrudan etki eder.
Bedîüzzamân'ın vurguladığı gibi, insânların Allâh'ın kâinâtı ve içindeki varlıkları yaratışındaki işâretleri ve mesajları algılama kapasitesi, onların bilinç durumlarına ve dünyevî dikkât dağıtıcı unsurlardan (gaflet) uzaklaşabilme yeteneklerine bağlıdır. Burada "gaflet", insânın Allâh'ın varlığını ve kâinâttaki işâretlerini göz ardı etmesine neden olan içsel ve dışsal etkenlerin bir özetidir. Yâni, insânın kendi bilinç durumu, Allâh'ın kâinât ve içindeki varlıkları yaratışındaki derîn hakikatleri ne kadar fark edebileceğini belirler.
Bu paralellik, hem kuantum teorisindeki bilimsel bir prensibi hem de mânevî bir gerçekliği vurgular: Gerçekliği algılama biçimimiz, sâdece dış dünyâya dâir değil, aynı zamânda iç dünyâmıza ve rûhsal durumumuza dâir de derîn etkilere sâhiptir. Bu nedenle, mânevî anlamda daha uyanık ve bilinçli olmak, Allâh'ın kâinâtta sunduğu işâretleri ve mesajları daha iyi anlamamıza yardımcı olabilir. Dolayısıyla, bu durum hem fiziksel hem de mânevî dünyâlar arasındaki derîn ve karmaşık etkileşimi gösterir.
Bedîüzzamân'ın ifâdesi, insânların bu "sofra-i nîmet"i nasıl algıladıklarının, onların Allâh'ın varlığını ve rahmetini nasıl tecrübe ettiklerini belirleyeceğini belirtir. Bu bağlamda, Bedîzzamân’ın bu ifâdesiyle kuantum bilinci, varlık ve bilincin birbirleriyle iç içe geçmiş olduğunu, gerçekliğin sâdece dışsal bir objektiflikten ibâret olmadığını, aynı zamânda subjektif algı ve bilinç durumlarımız tarafından şekillendirildiğini vurgular.
Bu bilimsel gerçekleri daha derînlemesine ele alalım:
Bedîüzzamân Said Nursî'nin perspektifinden, kuantum dolanıklığı, Allâh'ın yaratışındaki derîn birlikteliğin ve her şeyin O'nun irâdesi altında birbirine bağlı olduğunun bir işâretidir. Bu birliktelik, fiziksel âlemin ötesinde, insânın mânevî dünyâsı ve Allâh'la olan ilişkisinde de kendini gösterir. İnsân, bu evrensel birlik içinde, Allâh'ın yaratışındaki işâretleri gözlemleyerek ve O'nun varlığının, birliğinin ve sıfâtlarının derîn anlamını idrâk ederek kendi varoluş amacına dâir bilgi edinebilir.
Bu bağlamda, Bedîzzamân’ın bu ifâdesiyle kuantum bilinci, maddî dünyânın ve içindeki mânevî hakikatlerin, sâdece dışsal gözlemlerle değil, aynı zamânda kişisel içsel durumlar ve bilinç düzeyleriyle de derînlemesine ilişkili olduğunu vurgular. Gerçekliğin hem objektif hem de subjektif boyutları birleştiren bir yapı olduğu kabûl edilir. Bedîüzzamân’ın bu perspektifi, bireyin hem kâinâtı hem de kendi iç dünyâsını keşfetmesi ve anlaması için geniş bir alan sunar.
Ramazân Okumaları-11: Evrensel Gerçekliğin Algılanışı Bedîüzzamân Perspektifinden Kuantum ve Mânevîyât
12
0
21.03.2024
FELSEFE BİLİMİNİN ALT DALLARI EŞLİĞİNDE RAMAZÂN RİSÂLESİNİN BİRİNCİ NÜKTESİNDEKİ HİKMETLERİ ANLAMAYA DEVÂM
EVRENSEL GERÇEKLİĞİN ALGILANIŞI: BEDÎÜZZAMÂN PERSPEKTİFİNDEN KUANTUM VE MÂNEVÎYÂT
Bedîüzzamân Said Nûrsî Hazretlerinin “Risâle-i Nûr Külliyâtı” adlı eserlerinde, zâhirî ilimlerle mânevî hakikatler arasında derîn bağlar kurulduğunu görürüz. Burada, modern kuantum teorisinin temel bir özelliği olan "gözlemci etkisi" ile Bedîüzzamân Said Nûrsî'nin insânların Allâh'ın kâinât ve içindeki varlıkları yaratışındaki işâretleri ve mesajları algılama biçimleri arasındaki ilişkiyi karşılaştıracağız.
Felsefe ve modern bilim dallarından biri olan "Kuantum Bilinci" düşünce akımının, gözlemcinin kâinâta etkisini ve bilincin maddî dünyâyı nasıl şekillendirebileceğini vurguladığını belirtmiştik. Bu akım, gözlemcinin kâinât üzerindeki etkisi, bilincin maddenin durumlarını etkileyebileceği fikri ve kâinâtın temelindeki birliğe işâret eden kuantum dolanıklığı gibi konseptleri içerir ve bilincin kâinâtın temel bir parçası olduğu fikrini merkeze alır. Kuantum mekaniğinde, bir parçacığın durumu (örneğin, bir elektronun konumu veya hızı) gözlemlenene kadar belirsizdir ve gözlem anında bu belirsizlik çözülür. Bu, gözlemcinin, yani bilinci olan bir varlığın, kâinâtın fiziksel gerçekliğine aktif olarak etki edebileceği fikrini ortaya koyar.
Bedîüzzamân’ın yukarıdaki ifâdesi de bu modern düşünce akımıyla ilginç bir şekilde örtüşmektedir. Bedîüzzamân Hazretlerinin belirttiği bilimsel gerçeğe göre; Cenâb-ı Hakk'ın engin lütfu ve keremi, yeryüzü sofrasını bütün çeşitlilikleriyle donatmıştır; zirâ bu, O'nun rubûbiyetinin, rahmâniyetinin ve rahîmiyetinin somut bir tezâhürüdür. Bu mükemmel düzenleme, "مِنْ حَيْثُ لاَ يَحْتَسِبُ" âyetinde belirtildiği gibi, yâni........
© Risale Haber
visit website
login
who are we?
contact us
qosheapp
Toi Staff
Gideon Levy
Belen Fernandez
Andrew Mitrovica
Mort Laitner
Nikkei Editorial
Rami G Khouri
Ali Fathollah-Nejad
