Prof. Dr. Mustafa TÖZÜN

**

Halkımızın bir Halk Sağlığını tehdidini duyması ve bilgilenmesi için bu yazı kaleme alınmıştır. Konumuz: Chemtrails ve İklim Savaşları.

İzmirliler için konu önem arz eder, çünkü yakın bir tarihte, 18.10.2025’de Türkan Saylan Kültür Merkezi’nde “3. Chemtrails ve Dünya’da İklim Savaşları Sempozyumu” gerçekleştirilecektir. Halkımız davetlidir, Sempozyum katılımı ücretsizdir.

Bir Halk Sağlığı uzmanı olarak ben de bu Sempozum’da Chemtrails konusunun Halk Sağlığı yönünü ele alacağım. Birinci Sempozyum Ankara’da 18.05.2025’de gerçekleştirilmişti. İkinci Sempozyum 5.7.2025’de İstanbul’da gerçekleştirildi.

Değerli konuşmacılar, ilk iki Sempozyumda olduğu gibi yeni gelişmeler ışığında Chemtrails’in ne olduğunu, bir komplo teorisi olmadığını ve ülkemizi de tehdit eden bir konu olduğunu açıklayacaklar.

İlk iki Sempozyum’daki konuşmaları “Chemtrails ve Dünya’da İklim Savaşları Sempozyum Kitabı, Ed. Prof. Dr. İ. Hamit Hancı, Çizgi Kitabevi, Temmuz 2025” içerisinde bulabilirsiniz (1).

**

Chemtrails tanımı: ““Chemtrails (Kimyasal İzler) “belli bir süre zarfında uçakların bıraktığı yoğun beyaz bulutların, yani uçağın arkasında oluşan buhar izlerinin daha uzun süre havada kalmasını ifade eden bir terimdir. Bu terim, “kimyasal izler” (chemical trails) ifadesinin birleşiminden türetilmiştir.”

**

Üçüncü Sempozyum’da “Chemtrails ve Halk Sağlığı” başlığı altında yapacağım konuşmada ülkemizde bir tehdit olarak görülmüş konu üzerine Halk Sağlına yönelik koruyucu tedbirleri ve ulusal eylem planına dair görüşlerimi paylaşacağım. Aşağıda özetle konuşacağım hususlar hakkında bilgileri aktaracağım. Daha önce 6 Eylül 2025’deki yazımızda da konu ele alınmıştı:

Chemtrails ve Halk Sağlığı Önlemleri:

“Bir kamusal hizmet olarak sunulan Halk Sağlığı hizmetleri ülkemizde tek bir bakanlıkta da toplanamamaktadır. T.C. Sağlık Bakanlığımızın bünyesinde Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü yer almaktadır. Halk Sağlığı Genel Müdürlüğünün bünyesinde ise Çevre Sağlığı Daire Başkanlığı yer almaktadır. Çevre Sağlığı Daire Başkanlığının temel görevlerinden birisi içme ve kullanma suyunun sanitasyonudur. Çevre Sağlığı konuları Sağlık Bakanlığımızın görev alanının dışına taşmıştır. Önce gıda numunelerinin alınması ve tetkiki gibi önemli sağlık konuları T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı'na devredilmiştir (2011 yılı). Hava kirliliği konusu ise bir Halk Sağlığı konusu olmakla birlikte T.C. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı çalışmaları içerisinde yer almaktadır (Türkiye'de hava kirliliği ölçümleri 1990 yılında başlamıştır). Ülkemizin koşulları, devletimizin yapılanması, bakanlıklarımızın iş yükü halk sağlığı konularının bu şekilde farklı bakanlıklarda yer almasına neden olmaktadır. Ancak halk sağlığı açısından toplumumuzun sağlık durumuna kuş bakışı bakabilecek ve klinik tıptan, tedavi edici sağlık hizmetlerinden farklı bir bakış açısıyla, tamamen koruyucu sağlık hizmetleri bakış açısı odaklı yaklaşıma sahip bir hekim ve sağlık profesyoneli görüşüne ve koruyucu sağlık hizmetlerini tek elden koordine eden bir idari yapıya ihtiyaç vardır. Görüldüğü gibi Sağlık Bakanlığımızın bünyesinde yer alan Halk Sağlığı Genel Müdürlüğümüzün görev tanımları bu idari yapıyı temsil etmeye yeterli değildir. Bu sempozyum vesilesiyle ülkemizin öncelikli Halk Sağlığı konularını ele alan, Sağlık Bakanlığımızdan gayri bir Halk Sağlığı Bakanlığına ihtiyaç duyulduğu da söylenebilir. Böyle bir bakanlık için gerekli koşullar henüz sağlanamamış ve böyle bir gündem siyasi çevrelerde oluşmamış olabilir. Ancak bilimsel bir bakış açısıyla, bir hekim ve bir halk sağlığı uzmanı olarak ülkemizin ihtiyaç duyduğu Halk Sağlığı Bakanlığı'nı dile getirmiş olduk.

Yeni Bakanlık Önerisi:

İkinci Sempozyum’da da bunları dile getirmiştik. Geçen birkaç aylık zaman süresi içerisinde 6 Şubat 2023 depremlerinin ardından oluşturulan "Deprem Araştırma Komisyonu Raporunda" tarafından şu öneride bulunuldu: “Türkiye’nin deprem gerçeği göz önünde bulundurularak, afetlere karşı daha etkili ve koordineli müdahale etmek amacıyla “Afet, Acil Durum ve İklim Değişikliği Bakanlığı” kurulması önerildi.” İsmin bir önemi yok. Halk Sağlığı Bakanlığı değil, Afet, Acil Durum ve İklim Değişikliği Bakanlığı adındaki yeni bir Bakanlık da Chemtrails Mücadelesinde koordinasyonu üstlenebilir.

Koruyucu Sağlık Hizmetlerinde Koruma Düzeyleri:

Temel (Primordiyal) koruma, hastalık gelişiminin en başında, risk faktörleri henüz ortaya çıkmamışken müdahale etmeyi amaçlayan en temel koruma düzeyidir. Bu tür koruma, bireylerin zararlı alışkanlıklar edinmesini veya sağlıksız yaşam tarzları benimsemesini önlemeye odaklanır.

Birincil (Primer) koruma, risk faktörleri olan ancak henüz hastalığın belirtilerini geliştirmemiş bireyleri hedef alır. Bu aşamadaki koruma, sağlıklı bireylerin hastalığa yakalanmasını önlemeyi veya şiddetini azaltmayı amaçlar.

İkincil (Sekonder) koruma, erken teşhis koymayı ve hastalığın başlangıç ​​aşamasında, belirgin semptomlar ortaya çıkmadan önce ilerlemesini önlemeyi amaçlar. Sağlık taramaları, Periyodik sağlık muayeneleri ikincil önleme yöntemidir.

Üçüncül (Tersiyer) koruma, ileri evredeki hastalıkların etkilerini azaltmayı, komplikasyonları önlemeyi ve yaşam kalitesini artırmayı hedefler. Rehabilitasyon hizmetleri üçüncül koruma düzeyine dahildir (2,3).

Dördüncül (Quaternary) koruma, sağlık hizmetlerinde aşırı tıbbi müdahalelerden kaçınmayı ve gereksiz tedavilere karşı hastaları korumayı amaçlar (4).

İklim Değişikliği ve Chemtrails:

Halk Sağlığı konusundan Chemtrails konusuna geri dönecek olursak; bu konu için gözlemlerim Türkiye’de Halk Sağlığı anabilim dallarının rutin gündeminde konunun yer almadığı yönündedir.

Chemtrails konusu iklim değişikliği üzerine küresel anlamda mücadele çabaları ve ülkemizin bu küresel mücadeleyle paralel olarak politika geliştirmesi üzerinden ele alınabilir. Bir çevre sağlığı konusu olarak iklim değişikliği konusu özellikle çevre sağlığı ile ilgilenen halk sağlığı uzmanlarının da en önemli ilgi alanıdır. Çevre Bakanlığımızın adına da iklim değişikliği bu önemli gündem nedeniyle eklenmiş ve Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığımız konunun ilgili bakanlığı olmuştur. Chemtrails konusunda koruyucu sağlık hizmetlerinin koordinasyonunda Sağlık Bakanlığı ile Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığının ortak görev alması uygun görülmektedir.

Küresel iklim değişikliği; fosil yakıtların kullanımı, arazi kullanımı değişiklikleri, ormansızlaştırma ve sanayi süreçleri gibi insan etkinlikleriyle atmosfere salınan sera gazları birikimlerindeki hızlı artışın doğal sera etkisini kuvvetlendirmesi sonucunda yerkürenin ortalama yüzey sıcaklıklarındaki artışı ve iklimde oluşan değişiklikleri ifade eder.

Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi’ne (BMİDÇS) (1992'de Rio de Janeiro) göre “İklim değişikliği”, karşılaştırılabilir zaman dilimlerinde gözlenen doğal iklim değişikliğine ek olarak, doğrudan veya dolaylı olarak küresel atmosferin bileşimini bozan insan faaliyetleri sonucunda iklimde oluşan........

© ngazete