1 Kasım 2024, yeni Türk harflerinin kabulünün 96. yıl dönümü…

Bundan tam 96 yıl önce yani 1 Kasım 1928’de genç Cumhuriyetin en önemli devrimlerinden biri gerçekleşiyor, eğitim ve kültür hayatımızda yepyeni bir dönem başlıyordu.

Geri kalmışlığın ve cehaletin önündeki en büyük engellerden biri de düşük okur yazarlık oranıydı. Milleti bu durumdan kurtarmaya kararlı olan Mustafa Kemal, kurtuluş yolunu da şu sözü ile gösterdi:

“Büyük Türk milleti, cehaletten az emekle kısa yoldan ancak; kendi güzel ve asil diline kolay uyan böyle bir vasıta ile sıyrılabilir. Bu okuma yazma anahtarı ancak Lâtin esasından alınan Türk alfabesidir.”

Bu amaçla bir komisyon kurulup çalışmalara başlandı. Mustafa Kemal yapılan çalışmaları 8 Ağustos 1928’de, İstanbul Sarayburnu Parkı’nda halka şöyle duyurdu:

“Arkadaşlar, bizim güzel ahenkli zengin dilimiz yeni Türk harfleri ile kendini gösterecektir… Yeni Türk harflerini çabuk öğrenmelidir. Vatandaşa, kadına, erkeğe, hamala, sandalcıya öğretiniz. Bunu vatanperverlik ve milliyetperverlik vazifesi biliniz. Bu vazifeyi yaparken düşününüz ki bir milletin, bir toplumun yüzde onu okuma yazma bilir, yüzde sekseni bilmezse, bundan insan olanlar utanmalıdır.”

Bugün bazıları Cumhuriyet ile ilgili olarak “Cumhuriyet; bizim lügatimizi, alfabemizi, dilimizi hasılı bütün düşünme setlerimizi yok etmiştir” dese de Ulu Önder Mustafa Kemal Atatürk’ün de dediği gibi Cumhuriyete ve onun kazanımlarına, değerlerine sahip çıkmak vatanperverlik ve milliyetperverlik vazifesidir.

1 Kasım 1928’de yeni Türk harflerinin kabulüne ilişkin kanun Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından kabul edildi. Kanunun kabul edilmesinden sonra geniş halk kitlelerine okuma yazma öğretmek üzere “Millet Mektepleri” açılması kararlaştırıldı.

24 Kasım 1928’de Atatürk, Millet Mektepleri Başöğretmeni ilân edildi.

Peki bu büyük dönüşümde en büyük payı olan dönemin Maarif Vekili (Milli Eğitim Bakanı) Mustafa Necati (fotoğrafta en solda) o sıralarda neler yapıyordu?

1928 yılının artık son günlerine girilmişti. Üç gündür geçmeyen karın ağrısı ile kıvranmasına rağmen yapacağı konuşmayı hazırlıyordu. 2 gün sonra Millet Mekteplerinin açılış töreni yapılacaktı. Köylülere, özellikle de kadınlara bir an önce okuma yazma öğretmek gerekliydi.

Yeni Türk Alfabesini halka öğretmenin en temel yolu, 1 Ocak 1929 günü açılacak olan Millet Mektepleri’nden........

© Medya Günlüğü