Socioloog, publicist, programmamaker

Bestuurlijke cultuurverandering binnen de Rijksoverheid vergt moed, dat leer je niet uit de boeken of door je een of andere filosofisch gesprekstechniek eigen te maken, de organisatietop moet de verzets-ambtenaren vooral koesteren, cultiveren en van hen leren.

Het was me een week voor de Rijksoverheid. Het begon met eindpresentatie parlementaire enquêtecommissie Fraudebeleid, afgelopen maandag. De commissie concludeerde dat de patronen die ten grondslag liggen aan het harde fraudebeleid "tot op de dag van vandaag nog niet zijn doorbroken". Ze waarschuwt: "Zonder de juiste maatregelen, veranderingen en waarborgen kan een volgend schandaal zomaar weer gebeuren."

We sloten de week af met een ijzingwekkende bevestiging van deze waarschuwing. Een volgende schandaalepisode in deze serie diende zich aan. Het bericht bereikte ons vanuit ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. Het ging over de Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO). “De manier waarop DUO beurzen voor uitwonende studenten heeft gecontroleerd, heeft onbewust en onbedoeld tot indirecte discriminatie geleid.” Dat zei demissionair minister Dijkgraaf afgelopen vrijdag naar aanleiding van onderzoek dat hij heeft laten doen.

“Onbewust en onbedoeld … indirecte discriminatie”, noemt minister Dijkgraaf het dus. Dat is een nogal eufemistische uitdrukking voor deze perverse gevolgen van institutioneel racisme en stelselmatige discriminatie. “Onbewust”, “onbedoeld” en “indirect”, dat zijn de gevaarlijkste en meest destructieve mechanismes, waarmee de burger in een bureaucratische gehaktmolen terecht kan komen die bijna onmogelijk te bevechten en te bestrijden valt. Ik moest gelijk denken aan de rake titel van Hannah Arendt’s meesterwerk over hoe........

© Joop