1 Haziran 2005 yılında yürürlüğe giren Ceza Muhakemesi Kanunun 201’nci maddesiyle “Doğrudan Soru Yöneltme” müessesesi hukukumuza girmiş oldu[i]. Oldukça kötü ve eksik olarak kaleme alınmış maddenin gerekçesine göre bu müessese, savunma hakkını sağlam tutmak, savunma hakkını güçlendirmek ve avukatın daha enerjik ve etkin olmasını sağlamak amacıyla ihdas edilmiştir.

Maddenin yürürlüğe girmesiyle yazılan ilk tezler ve yayınlanan ilk eserler, “Doğrudan Soru Yöneltme” hakkının, Anglo Amerikan hukuk sistemindeki çapraz sorgu olduğunu ima edecek başlıklar taşıyordu. Oysa maddenin gerekçesine göre “maddenin getirdiği esas, Common Law sistemine yakın ise de, bundan farklıdır.” Bu konuda yazılan eserler incelendiğinde genellikle bu eserlerin teorik ve kavramsal düzeyde olduğu, Anglo Sakson hukukundaki kaynaklardan hukuk uygulamamızda yer bulması neredeyse imkânsız bazı kısa çapraz sorgu örnekleri içerdiğini görmekteyiz.

Karma sistem ve makam muhakemesi sistemine dayalı ceza muhakemesi hukukumuzda Anglo Amerikan hukukundan esinlenilerek getirilen bu müessesenin gerçek anlamda uygulama bulabilmesi için her şeyden önce duruşmanın yürüyüşündeki yetki dağılımının yeniden ele alınması itham sistemi ve taraf muhakemesi sistemi lehinde bazı düzenlemelerin yapılması gerekirdi. Hâkimin davanın Tanrısı olduğu tahkik sistemi ağırlıklı karma sistemde maddenin amacı olan savunma hakkını güçlendirmek ve........

© Hukuki Haber