YouTube’da biri şeriatı savunan, diğeri dinin tezlerini tartışan iki kişinin tartışması önüme düştüğünde önce komedi skeci sandım. Çocuklara takım elbise giydirilip yetişkin taklidi yaptırılır, enflasyon ya da dış politika konuşturulurdu eskiden televizyonda. Sonra da izleyiciler güya bundan zevk alırdı. Kendilerini fazlasıyla ciddiye alan bu iki kişinin din tartışması da ancak bir skeç olabilirdi, ama güldürmüyordu.

Kendilerini ciddi ciddi bir konunun tarafları olarak konumlandırdıklarını anlamam zaman aldı. İzleyiciler de bu tartışmayı bir skeç gibi izlemek yerine saf tutmayı tercih etti. Yetkililerse dine eleştiriler getiren taraf hakkında işlem yapmayı. Birkaç gündür kaçmaya çalışsanız da sosyal medyadaki bu kavgadan habersiz kalmak mümkün değil.

Bu ikilinin yetkinliği nereden geliyor, belli değil. Söz aldıkları konuda akademik bir araştırma yapmışlar, bir unvan kazanmışlar mı? Herhangi bir konuda yayımlanmış eserleri var mı? Kitap? Makale? Hiç olmadı gazete yazısı? Hepsine hayır. Amatör bir okuryazarın epey yüzeyde kalan entelektüel merakı girişiminin ötesine geçmedikleri belli. Ama cüretleri şaşırtıcı.

ENLEKTÜELİN SORUMLULUĞU

Tabu olan konulara, özellikle dine dokunmasınlar demiyorum elbette. İfade özgürlüğüne sonuna kadar bağlılık en saçma görüşlerin bile yüksek sesle dillendirilmesini kabullenmeyi şart koşar. Hyde Park’taki sembolik kürsü bu yüzden var. Birinin görüşleri aşırı derecede rencide edici, sınırları zorlayıcı, insanın tepesini attıracak kadar provokatif de olabilir. Bütün bunları da kabullenmeliyiz; en azından karşı tarafın istediğini dillendirme hakkı olduğunu hatırlamalıyız.

Ancak kamusal alanda konuşanların da bir sorumluluğu var. Bu sorumluluk başkalarını rahatsız hatta rencide etmekten kaçınsınlar anlamına gelmemeli. İfade özgürlüğü bilakis rencide edici görüşleri de korumak için önemli. Provokasyon da iyi yapıldığında hepimizin ufkunu açabilecek bir düşünce egzersizidir.

Entelektüel sorumluluk bir konuya tam olarak hakim olmadan söz almamayı gerektirir. Türkiye gibi yüzeysel bilgiden kolay etkilenen, çoğunluğun bilgi sahibi olmadığı, araştırma yapmadığı ya da ezberini........

© Habertürk