Vahşi hayvanların modern hayatımızdaki yeri, özellikle şehir hayatında adeta doğanın yalıtılmış parçaları olarak biz medeni insanların altında ve emrinde görülmektedir. Onları kontrol altına almak ve mücadele üzerine kurulu bir anlayış söz konusudur. Korkunun bir imgesi olarak filmlere kadar yansıyan bir algı da söz konusudur. Bunun yanında hayvanların fayda ve eğlence merkezli kullanımları da hayatımızın bir parçası durumundadır. Buna benzer şekilde acaba Ortaçağlar içerisinde de benzer hadiseler veya anlayışlar var mıydı sorusunun peşine takılıp gittiğimizde; mesela hayvanlar biyolojik silah olarak kullanıldı mı? Vahşi hayvanlar ehlileştirildi mi yahut bu hayvanlar günümüz hayvanat bahçelerindeki gibi sosyal hayat içerisinde sergilendiler mi? İşte bu benzeri soruların cevaplarına dair Memlûk devri kaynaklarında bazı ilginç cevaplar vardır ki bunlar modern zamanlar öncesinde de benzer hadiselere işaret eden hayvanların sosyal hayattaki yeri ya da insanın hayvanı bu noktada nesneleştirmesi hususunda ilgi çekici bilgiler vermektedirler. Sosyal tarih çalışmaları içerisinde hayvanların yeri ve tarihine dair bu bilgiler doğada hayvanlarla ilişkilerimizin tarihi bakımından da ilginçtir.

Bu bilgilerden ilki ve en ilginci bir kuşun biyolojik mücadele vasıtası olarak kullanılmasıdır. Modern zamanlarda çok önemli bir zirai mücadele yöntemi olan bu duruma dair Memlûkler devrinden çok ilginç bir olay kaynaklara yansımıştır: 1365 senesinde çekirge felaketi olduğunda doğal mücadele yolu olarak Zaralıya karşı biyolojik bir tedbirin alındığı görülmektedir. Zilkade ayının 25inde Doğudan (el-Maşrık) içinde oradaki bir kaynaktan alınan bir su olan kaplarla berid Dımaşk’a gelmişti. Bu suyun özelliği es-Semermer adını alan bir kuşun bu suyu takip etmesi idi. Bu kuşun büyüklüğü sığırcık kuşu kadar ve tüylerinin rengi sarı idi. Bu kuşlar çekirgeleri yiyordu. Bu kap........

© Yeni Söz