Tarihler her yıl 25 Aralık’ı gösterdiğinde Christmas bayramı kutlanır. Noel ya da Christmas, kökeni Hristiyanlığa dayanan dini bir gün olmanın çok ötesine geçmiş durumda. Hristiyan olmayanlar tarafından da kutlanan, hediye alışverişi anlayışına dönüşen bir gelenek.

Christmas tek bir geleneğe, tek bir sembole sığmayacak kadar geniş bir kültürel miras. Ortak olan şey umut ve paylaşma duygusu olsa da, Christmas Spirit yani “Noel ruhu” her ülkede farklı ritüellerle hayat buluyor. Hatta bazı ülkelerde öyle ilginç gelenekler var ki sadece bu ritüelleri görmek için bile o destinasyonlara gitmek isteyebilirsiniz…

Kimi yerde bir keçiyle, kimi yerde bir cadıyla; bazen bir kütükle… Aynı gün, ama bambaşka geleneklerle kutlanan Noel’in dünyadaki izlerini derledik.

Keçilerden cadılara, turplardan fenerlere uzanan bir Noel hikâyesi

Noel denince çoğumuzun aklına benzer sahneler gelir: çam ağaçları, hediyeler, ışıklar…
Oysa dünya Noel’i tek bir dilde konuşmaz. Ve bazı Noel’ler vardır ki, bildiğimiz her klişeyi ters yüz eder. İşte onlardan bazıları…

İsveç – Gävle Keçisi

İsveç’in Gävle kentinde her yıl dev bir saman keçisi kurulur.
İskandinav mitolojisinde bereketi temsil eden bu figürün Noel'e kadar hayatta kalıp kalmayacağı beklenir, bahis bile oynanır.
Kurulduktan sonra başına bekçiler dikilir, güvenlik kamerası kurulup canlı yayınlanır.
Çünkü Gävle kasabasında, birileri her zaman keçiyi yakmaya çalışır. Keçinin yanması bir skandal değil, geleneğin parçasıdır. Ayakta kalması ise istisnadır.

“The Gävle Goat LIVE 2025 | Lofi Christmas mix” adı altında canlı yayını izleyebilirsiniz. Ya da sırf bu ritüele tanıklık etmek için bile yılın bu zamanı İsveç’e gitmeyi tercih edebilirsiniz.

İspanya (Katalonya) – Tió de Nadal & Caganer

Katalonya’da Noel, alışılmışın dışındadır.
“Tió de Nadal” yani Noel’den önce eve getirilen büyükçe bir kütük günlerce beslenir. Yüzü gülen bir kütük olan Tió de Nadal Noel günü şömineye konur ve sopalarla vuruldukça hediyeleri dışarı attığına inanılır. Bu sırada söylenen şarkıların Tio’yu küçük hediyeler ve yiyecekler vermeye teşvik ettiği düşünülür.
Kökeni kış döneminde bereketi, aile birliğini ve evi korumayı amaçlayan pagan inanışına dayanır.

Aynı bölgede bir de “Caganer” vardır.
Noel sahnelerine gizlenen, çömelmiş bu figür şans, bereket ve toprağın döngüsünü simgeler.
Görünüşü şaşırtıcıdır; dışkılayan bir Katalan çiftçisi tasvir edilir. Çünkü dışkı toprağı gübreler ve bereket döngüsü anlamına gelir. Anlamı oldukça eskidir. Konulduğunda eve şans, bereket ve neşe getirdiğine; konulmadığında ise uğursuzluk olacağına inanılır.

Ukrayna – Noel Ağacındaki Örümcekler

Ukrayna’da Noel ağaçları örümcek süsleriyle bezenir.
Bir halk masalına göre fakir bir ailenin örümcek ağı Noel sabahı altına dönüşür.
Bu yüzden örümcek ağı, korkunun değil bolluğun ve şansın sembolüdür.
Çünkü efsaneye göre gelenek çocuklarıyla yaşayan fakir bir kadının Noel ağacını süsleyememesinden gelir. Zira evdeki örümcekler, çocukların kötü durumlarına acıyarak, ağacın her yerini ağları ile süslemişlerdir. Sabah tüm ağaç gün ışığında parlayan muhteşem ağlarla........

© tv100