Diğer

31 Mayıs 2024

Basında yer alan haberlere göre Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK), yaptığı denetimler neticesinde sadece 2023 yılında 113 bin sahte sigortalı tespit etmiş. Şayet denetimler artarsa bu sayının çok daha fazla olacağını tahmin etmek çok da zor olmasa gerek.

Ekonomik koşulların her geçen gün daha da zorlaştığı şu günlerde bu tarz haberlere daha fazla rastlayacağız gibi. Bu nedenle SGK denetim elemanlarından şu dönemlerde sahte iş yeri ve sahte sigortalı kavramlarını fazlasıyla duymaktayız. Hatta hayati öneme sahip olan bu iki kavramı çok iyi anlayıp önünü kesmezsek telafisi imkânsız sonuçlara yol açabilecektir.

Sahte sigortalılık, bir kişinin bir iş yerinde fiilen çalışmamasına rağmen SGK'ya sigorta girişinin yapıldığı durumdur. Örneğin bir firma yetkilisi (müdürü, mali müşaviri vs), işsiz, dolayısıyla da sigortası olmayan kişilere gelin sizi bir bedel (TL) karşılığında sigortalı yapayım ama primlerinizi ödemeyeceğim diyerek sigortalı gösterebilmektedir. Ya da eşini, komşusunu yeğenini vs sigortalı yaparak gerçekte çalışmadığı halde çalışıyor göstermektedir.

Hatta bazı iş yerleri bu şekilde paravan olarak kurulmakta ve yüzlerce kişi, bu yolla sigortalı gösterilebilmektedir. SGK'nın denetim raporlarına göre 10 m2'lik bir dükkânda yüzlerce sigortalı kişi görülebilmektedir. İşte bu iş yerlerine sahte iş yeri; bu yerlerde çalışanlara ise sahte sigortalı denilmektedir.

Ne var bunda diyebilirsiniz ancak 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu m.4/1.fkr-a bendi uyarınca bir hizmet sözleşmesine dayalı olarak çalışanlar sigortalı sayılabilmektedir. Bu nedenle fiili olarak çalışmayanların, sigortalı sayılmamaları gerekir.

Ancak uygulamada sahte sigortalılık gerçekte olan bir iş yerinde ve hizmet akdine dayalı olarak bulunanlar için pek kullanılmamaktadır. SGK denetimleri neticesinde bu şekilde tespit edilenler için sahte sigortalılık yaftası pek yapıştırılmamaktadır.

Uygulamada daha çok sahte iş yerinde bulunan kişiler için cezai işlem yapılmaktadır. Örneğin küçük bir mahalle berberinde yüz adet sigortalı görünüyorsa o zaman bu kişilerin çoğunluğunun sahte sigortalı olduğunu söylemek yanlış olmayacaktır.

Özetle 5510 sayılı Kanun kapsamında olan kişilerin sigortalı sayılabilmesi için esas kural hizmet sözleşmesine dayalı şekilde fiili olarak çalışması gerekmekte ve özellikle yapılan denetimlerde sigorta girişi olduğu halde çalışmadığına yönelik tespitler bulunması sonucunda o kişi hakkında sahte sigortalı işlemi yapılmaktadır.

SGK'nın 12.08.2021 tarih ve 2021/27 sayılı Genelgesi uyarınca sahte iş yeri, tabela iş yeri olarak da adlandırılan gerçekte hiçbir ticari ve mesleki faaliyeti olmadığı ve somut bir varlığı bulunmadığı halde, iş yeri dosyasından sahte sigortalılık bildirimi yapmak amacıyla, çoğu kez gerçekte var olmayan adresler beyan edilerek (boş arazi, boş dükkân vb.) sadece sahte sigortalı bildirmek amacıyla iş yeri dosyası tescil edilen yerlerdir.

Ya da sahte iş yeri, yeni iş yeri dosyası tescil edilmeksizin SGK'da tescilli bulunan ve gerçekte var olan faal veya gayri faal bir iş yerini devralmak ya da bu iş yeri işvereni olan şirketin hisselerini satın almak veya gayri faal olan iş yerlerinin e-bildirge şifrelerini usulsüzce kullanmak suretiyle bu iş yeri dosyaları üzerinden gerçekte hiçbir ticari ve mesleki faaliyette bulunmadan sahte sigortalılık bildirimi yapmak amacıyla da işlem yapılabilmektedir.

Yani gerçekte olmayan bir iş yeri kurulmakta ve burada bazı kişilerin para karşılığında sigorta girişleri yapılmakta ve dolayısıyla da bu kişiler sigortalılığın bazı haklarından........

© T24