Türkiye ve Singapur, birbirinden çok farklı toplumsal yapılara sahip olsalar da, gençler arasında hızla yayılan ve sanal ortamda kök salan aşırılıkçı fikirlerle benzer bir sınav veriyor. Bu dönemde gençler, birbirine zıt ideolojileri bir araya getirerek “salata barı ideolojileri” denilen tehlikeli bir karışıma yöneliyor. Şiddet, bu parçalı fikir yapısının ortak paydası. Balçova’daki saldırı gibi olaylar, öz-radikalleşme sürecinin artık rehbersiz, hızla ve sessizce gerçekleştiğini gösteriyor.

• MEHMET İLHANLI
• 16 Ekim 2025

8 Eylül’de, 16 yaşındaki E. B. Balçova’daki bir polis karakoluna av tüfeğiyle saldırdı. Saldırıda 2 polis hayatını kaybetti, 3 kişi yaralandı. Saldırıya ilişkin birçok kişi gözaltına alındı. Olayın arkasında örgütlü bir yapının olup olmadığı ise hala araştırılıyor.

Türkiye bu şiddet olayı ile sarsılırken, dünyanın öbür ucunda, Singapur’da gündem ilk öz-radikalleşme (self-radicalisation) vakasıydı. Eylül ayı başında, farklı aşırılıkçı ideolojilerden¹ etkilenen 14 yaşındaki bir çocuğa İç Güvenlik Yasası kapsamında kısıtlama emri verildi. Bu emir, “Onay almadan Singapur dışına seyahat edememesini, “İkâmetgâhını değiştiremesini”, “İnternete erişememesini”, “Kamuya açık açıklamalar yapamamasını” ve “Halka açık toplantılarda konuşmamasını” kapsıyordu.

Türkiye ve Singapur, sosyal, siyasal, ekonomik ve coğrafi olarak birbirinden çok farklı iki ülke. Ancak her ikisini ortaklaştıran bir mesele var: Gençler arasında sanal ortamda yayılan ve giderek güçlenen aşırılıkçı fikirler. Bu fikirler, geçmişteki radikal eğilimlerden bazı noktalarda ayrışıyor ve yeni bir güvenlik tartışmasını da gündeme taşıyor.

Öncelikle, bu gençler için ideolojiler artık keskin hatlara sahip değil. Birbirinden kopuk, hatta birbirine zıt inanç ve görüşler sentezlenerek benimseniyor. Gençler, çeşitli ideolojiler arasındaki sınırları bulanıklaştırıyor ve kendi inanç sisteminde bunları uyumlu bir hale getiriyor (ya da getirdiğini zannediyor).

Örneğin, Singapur’daki vakada, 14 yaşındaki genç aynı anda hem incel motivasyonları hem aşırı sağ ideolojileri hem de radikal dinciliği benimseyebiliyor. Anlık öfke ve şikayetlerine göre de bu ideolojik sarkaçta salınıyor; dış görünüşüyle ilgili bir çatışma yaşadığında “incel/kadın düşmanı” içeriklere yöneliyor; “öteki”ye dair rahatsızlığı arttığında aşırı sağ içeriklere kayıyor; anti-semitik duyguları coştuğunda ise IŞİD yanlısı içerikleri tüketiyor. Benzer bir tabloyla artık Türkiye’de de karşılaşmak mümkün. Aynı genç, bir yandan demokrasiyi ve özgürlüğü savunurken diğer yandan Muammer Kaddafi ve Brenton Tarrant gibi bir arada düşünülemeyecek figürlere hayranlık besleyebiliyor.

2020’de FBI Direktörü Christopher Wray, bu karmaşık ve belirsiz aşırılıkçı motivasyonları........

© Perspektif