İslâm’ın teşvik ettiği faziletlerden biri de sözünde durmak, anlaşmalara riâyet, vaadlere sadâkattir, yani ‘ahde vefâ’dır. Çünkü ahde vefâsızlık (sözünde durmamak) dinde, ahlâkta, karakterde noksanlıktır. Kişi Allah’ın hakkını ve kulların olabilecek hakkını bu ahlâkla ödeyebilir.

Kur’an’a göre insanlar “İlk ahid-fıtrat” ile, zaman zaman Allah adına olan yemin ve akitlerle Allah (cc) ile sözleşme yaptılar ve hayatları boyunca yapmaya devam ediyorlar.

Kim Allah ile olan sözleşmesine uymazsa, insanlarla olabilecek sözleşmelerini de bozabilir. Allah’ı aldatmaya yeltenenler insanları da aldatmaya kalkışırlar.

Müslümanların kim olursa olsun, insanlarla yaptıkları anlaşmalar bâtıl olmadığı sürece Allah adına yapılmış yemin gibidir. Hele bu anlaşmalar Allah’ın adıyla başlarsa, “vallahi-billahi”, “Allah şahit olsun ki”,”uqsimu billah” ile tamamlanırsa, müslümanların bu anlaşmalara harfi harfine uymaları gerekir.

Kur’an’da ahde vefa ile ilgili bazı kavramlar kullanılıyor. Şöyle ki:

1-Vefâ

2-Ahd veya ahid (ahidleşme, söz verme),

3-Vaad (söz verme),

4-Misak (kendisiyle bağlanılan söz),

5-Yemin (kasem),

6-Akd (akdetme, anlaşma yapma),

7-Biat (kabul etme, onaylama),

8-Nezretme (adama).

-Vefâ nedir?

‘Vefeye’ fiili ve onun masdarı ‘vefa’; ölçeyi tamamlamak, ondan hiç bir şey eksiltmemek demektir.

Nitekim Kur’an’da şöyle deniliyor:

“Ölçtüğünüz zaman ölçüyü tam yapın (evfû)” (İsrâ 17/35)

“… Ölçü ve tartıyı adaletle yapın (evfû)…” (En’am 6/152. Nahl 16/91)

Vefâ, ahdin îcâbını bütünüyle yerine getirmektir.

Kur’an bu fiili bu anlamda kullanıyor.

“O kullar adaklarını yerine getirirler. Kötülüğü her yanı kuşatmış bir günden korkarlar.” (İnsan 76/7)

Hesap Günü herkese kazandığı ödenir:

“Bakalım, kendilerini o geleceğinde hiç şüphe olmayan gün için bir araya topladığımız ve hiç kimseye haksızlık edilmeden herkese kazandığı tamamen ödendiği (vuffiyet) vakit, hâlleri nice olacaktır.” (Âli İmran 3/25. Ayrıca bkz: Bekara 2/281. Zümer 39/10)

“Kim yalnız dünya hayatını ve onun zinetini isterse, biz onlara yaptıklarının karşılığını orada tastamam öderiz (nuveffi). Orada onlar bir eksikliğe........

© Mir'at Haber