Nisan ayında neredeyse sürekli aynı saatlerde yağan bu yağmurlara kırkikindi yağmurları deniyor.

Bu sene de kırkikindi yağmurları yağmaya başladı. Hemen itiraz edilecek, bunu bekliyorum. Çünkü aylardan mayıs; mayısın biri. Yağmurlar da ilk kez nisanın son günü yağmaya başladı. Ama unuttuğumuz çok önemli bir şey var. Ortada bir takvim farklılığı var. Kırkikindi yağmurlarının yağdığı ayın adı nisan, ama burada sözkonusu olan, Avrupa’nın kabul ettiği ve bizim de kullanmakta olduğumuz takvimin nisanı değil. Bu nisan geleneksel kültürümüzde var olan bir ay; biz de burada o nisandan bahsediyoruz. Sözün kısası bu yıl da kırkikindi yağmurları nisanın son günü değil, nisanın on yedisinde yağmaya başladı.

Bu takvim farklılığını biraz daha açmalıyım: Bu yağmurları ifade eden kırkikindi, geleneksel bir bilgiye veya diyelim halk kültürüne dayanıyor. Geleneksel kültürümüzde sözü edilen nisan ayı da aynı kültürel varlıklarımız arasında yer alıyor. Halk kültüründeki nisan ayı, kullanmakta olduğumuz takvimdeki nisan ayının on dördünde başlıyor. Otuz nisanda da henüz nisanın on yedisi olmuş oluyor. Yani sözün kısası, bu yıl, nisanın on yedisinde kırkikindi yağmurları yağmaya başladı. Onun için bu yağmurlara nisan yağmurları da deniyor.

Geleneksel takvimde de ay sayısı on ikidir ve bütün aylar, günümüzde geçerli olan ayların on dördünde başlar.

Dün bir, yarın iki, sonraki gün de üç olacak. Belki kırk gün sürecek veya sürmeyecek. Çünkü halk kültüründe kırk, bir asal sayı değil, çokluk ifade eden bir terimdir. Mesela uzun süren bir düğün için kırk gün kırk gece ifadesi kullanılır. Bu, günlerce anlamına gelmektedir. Kırkikindi yağmurları da genellikle ikindi sularında yağar ve yağış günlerce sürebilir.

Anadolu’da nisan ayı ile ilgili bir ifade daha vardır. Hatta bu, bir atasözü olmalıdır: “Kork aprilin beşinden; öküzü ayırır eşinden.” April ile ilgili, nisan ayı için kullanılan İngilizce bir kelime, bilgisine rastlıyorum. Ama Anadolu’da eskiden beri kullanılan bir ay adı olduğuna göre, april, Rumcadan geçmiş olmalı. Aprilin beşi,........

© İnsaniyet