(Aydın İhtilali 1829-1830)

Yazar-Ali Haydar Avcı tarafından, devlet arşivlerden yararlanılarak kaleme alınan önemli bir kitap hakkında düşüncelerimi sizlerle paylaşmak istiyorum.

Ben, Aydın'lı yörük bir ailenin çocuğuyum.

Aydın ilinin Bozdoğan ilçesinde, 320’ye yakın haneye, 1.000 civarında nüfusa sahip, geçimini keçi kılından çadır ve benzeri mamülleri dokuma tezgahlarında üretmek ve ayrıca tarımla sağlayan, nüfusunun kahir ekseriyetinin yörüklerden oluştuğu Biresse köyünde doğup büyüdüm.

Çocukluğum yerel kahraman olan efelerin hikayelerini dinleyerek geçti..

Aydın ili, efeler ve zeybekler bakımından hayli münbittir.

Bu topraklarda yaşayan efe ve zeybeklerin, Kurtuluş Savaşımızda düzenli orduya bağlı milis kuvvetler olarak verdikleri katkı inkar edilemez.

Yörük Ali Efe, Demirci Mehmet Efe, Çakırcalı, Sökeli Cafer efe, kadın efelerimizden Çete Ayşe gibi kahramanların varlığı bizler için onur kaynağıdır.

Atçalı Kel Mehmet Efe’nin yeri ise apayrıdır.

Malum Atçalı Kel Mehmet Efe, kazası(beldesi)nın adıyla anılıyor.

Atçalı Kel Mehmet namıyla ünsalan ve babasını küçük yaşta kaybeden, dul annesiyle karın tokluğuna ırgatlık ve Kır bekçiliği yapan Kel Mehmet'in ezilmişlikle geçen hayatının özgün ve destansı hikayesi nesilden nesile anlatılarak, dillerde destan olmuştur.

Atçalı Kel Mehmet Efe’nin hikayesinde, çökmekte olan Osmanlının; siyasi, iktisadi, askeri, idari, sosyal sisteminin hazin hikayesi var..

Hikayede halkın çaresizliğinin üstüne Voyvoda*, Mütesellim* ilişkileriyle yüklenen vergiler, vergisini ödeyemeyen köylünün, ahalinin uğradığı zulümler var..

Atçalının, bu zulme itirazın, halkın, ahalinin uğradığı zulme direnmenin, insanca yaşamın, adil bölüşüm arzusunun, yılmışlığın, yıkılmışlığın, umutsuzluğun egemen olduğu siyasal, iktisadi, idari tasarruflarla şekillenen sosyal hayata karşı, yeni bir düzen arayışının, zulme yapılan itirazların hayat bulduğu, ete kemiğe büründüğü, taze bahar havası gibi umutların........

© Enpolitik