29 Kasım tarihli bazı elektrikli araçların ithaline ilişkin İthalat Rejimi Kararına dayanılarak hazırlanmış Ticaret Bakanlığı tebliğinde Avrupa Birliği ve Serbest Ticaret Anlaşması imzalanmış ülkeler menşeli olmayan tam elektrikli otomobilleri Türkiye’ye getiren markalar ve piyasada olan fakat gerekli teşkilatı tamamlamamış distribütörlerden TS 12047 ve TSE K 646 standartlarında 7 bölgede 20 ayrı servis ve 40 personeli olan bir çağrı merkezini kurmaları istenmişti. 2024 yılının başından itibaren bu usüle uymayan ve çalışanlarında da TSE veya mesleki yeterlilik belgelerini tamamlamamış olanlara araç ithal izni verilmeyecek.

Bu değişikliğin tüketiciyi korumaya yönelik çok olumlu bir adım olduğunun altını çizerken; tanınan sürenin aşırı sınırlı olması, markaları telaşa düşürdü. Kabaca bir hesap yaptığımızda yaklaşık 500 servis noktasını ve binlerce çalışanı ilgilendiren bu değişikliğe uyum sağlayabilecek her hangi bir ithalatçı yok, diyebiliriz.

Sektördeki bayilerden, servislerden, distribütörlerden ve hatta yurt dışından her anlamda çok tepki oluşurken, oluşturulmuş yetkili servis sistemine de bu “ekstra”ların zarar vereceği konuşuluyor.

Tüketici öncelikliğinde konulan yeni kurallara itiraz edilirken, “yanlış ve amaçsız” denilmesi, tüketiciyi düşünen, gerçekten onlarla ilgilenen markaların ne kadar az olduğunu da akla getiriyor. Hizmete gelince, yeterli adet ve nitelikte servis noktası açılmamış, bunca zamandır alınmamış yetki belgeleri asıl sorun!..

Güncel satış sonrası hizmetleri kesinleştiren mevcuttaki kanun ve yönetmeliklerce 7 bölgede zorunlu oluşturulmuş 20 yetkili servisin hepsinde zaten TSE 12047 bulunuyor. Fakat, elektrikli araç ekipmanları ile doğru şekilde donatılmış, eğitimlerini almış ve TSE tarafından denetlenmiş TSE K 646 sertifikasıyla da donatılmış olmaları da kesinlikle gerekli ve çok önemli. Ancak, TS K 646, yürürlüğe 13 Eylül 2023 tarihinde yürürlüğe girdi. TSE bile tam hazırlanmamışken, bu kadar kısa sürede tüm servislerin dönüşümünü sağlamak, ekipmanları hazırlamak, tedarik etmek, kurmak da zaman alıyordu.

TSE’nin kendi onay listesine baktığımızda bu yönetmeliğe göre kendini şu ana kadar hazırlamış Türkiye’de sadece üç nokta var! Diğer yüzlercesinin yılın bu son 20 gününe yetişmesi, hiç mümkün görünmüyor. Diğer yanda; halen zorunlu tutulmasalar da AB ve STA ülkelerinden gelen markaların elektrikli araç servislerinde bu belgenin olmaması, müşterilerin korunması ve zarar görmemesi için doğrusu ve adili nedir sorularını akla getiriyor…

Ancak asıl konunun bu nitelikteki servislerin ithalatçı tarafından kurulma zorunluluğu ve bunun sadece belli ülkelerde üretilen tüm markalarda zorunlu tutulması, tüm elektrikli araçları kapsamaması olduğunun altını çizelim.

Rekabet güvenliğiyle de ilgili bu durum, yeni tebliğ ile tekel oluşturma riskiyle sarsılıyor, bayi ve yetkili satıcı olan yerel iş insanlarını dışlıyor, distribütör ve bayiyi karşı karşıya getiriyor, görünüyor. Türkiye’de yerleşik markalar, “dış” ülkelerden araç getirdiklerinde kendileri servis zinciri oluşturursa, kendi yetkili bayilerinin rakibi olacaklar, aynı sistemin işlemesi için çalışan parçalar aksamaya başlayacak.

Tüm Çinliler, yetkili satıcı ve servislerini kendileri kursa, Çinlilerin tekeli ortaya çıkmaz mı?.. Ayrıca sadece belli ülkelerde üretilen araçlara şart koşulması da, rekabet ve ticaret hukuku açısından adaletsiz bir durum yaratmıyor mu? STA ve AB üretimi elektrikli araçların sertifikalı servis ihtiyacı yok mu?..

Sorumluluğunun iptali, ayrıca sağlıksız Grey Market ya da........

© Ekonomim