Sabancı Müzesi’nde 28 Nisan’a kadar devam edecek ‘Unutulmuş Bir Cumhuriyet Kadını: Tüm Yönleriyle Melek Celal’ bana kalırsa iki açıdan önemli bir sergi.

Birincisi sergi, son günlerin en çok konuşulan dizisi ‘Kızıl Goncalar’ da izlediğimiz gibi günümüzde bazı kesimlerde kadın okuma hakkından hala mahrum bırakılırken, 1930’lu yılların Türkiye’sinde bir kadının iyi eğitimli olmasının yanı sıra ressamlığı, heykeltraşlığı ve gazete yazarlığıyla toplumda nasıl var olduğunu ortaya koyuyor.

İkincisi İstanbul’un sanat hayatını renklendiren sergilerin çeşitliliği gösteriyor.

Şöyle ki; Haliç’in kenarındaki Artİstanbul Feshane’de Tate Koleksiyonu’ndan ‘Dinamik Göz:Optik ve Kinetik Sanatı Ötesinden’ Sergisi’nde önemli avantgarde sanat akımını örneklerini izleme fırsatını bulurken, Boğaziçi’nin kıyısındaki SSM’de Türkiye’de bir kadın sanatçının 1924’te nü eserinin gösterildiğini öğreniyorsunuz.

Geç Osmanlı ve erken Cumhuriyet döneminin kültürel panoramasını, radikal değişikliklerden geçen bir ülkenin modernleşme sürecini yakalıyorsunuz.

Melek Celal ve Dinamik Göz hem fiziksel, hem içerik olarak iki ayrı uçta sergi örnekleri.

Ancak İstanbul’un sonsuz sanat etkinliklerinde bu ikisi gibi çarpıcı örneklere sıklıkla rastlamak mümkün.

‘Unutulmuş Bir Cumhuriyet Kadını: Melek Celal’ aslında kim?

Benim bu ilk ismi keşfetmem Pera Müzesi’nde, geçtiğimiz haziran ayında aramızdan ayrılan tarihçi Prof. Zafer Torak küratörlüğündeki ‘İstanbul’da Deniz Sefası: Deniz Hamamı’ndan Plaja Nostalji’ Sergisi nedeniyle.

2018 yılında gezdiğim sergide ‘Moda Koyu’ndaki Kadınlar’ yağlıboya tablosunu gördüğüm Melek Celal Sofu ismini zihnime kaydetmiştim.

Modalı olan Melek Celal, 1930’larda kayalıkların üzerinde, mayolarıyla ve yüzücü boneleriyle güneşlenen kadınları o kadar güzel resmetmişti ki.

Daha sonra ressamın tablodaki mayoların bir benzeriyle poz verdiği siyah beyaz bir fotoğrafına rastlamıştım.

Sergiye dönersem, Melek Celal’i birlikte gezdiğimiz Sabancı Müzesi Müdürü Dr. Nazan Ölçer anlatıyor:

“Melek Celâl sadece bir ressam ve heykeltraş değil, aynı zamanda yazar ve eleştirmen. Geleneksel Türk el sanatları ve hat sanatı hakkında yazdığı makaleler ve kitaplar, verdiği konferanslar, neredeyse sanatçı kimliğiyle yarışır niteliktedir. Melek, bir yönüyle Batı’ya bakarken bir yönüyle de Anadolu’ya dönen bir Cumhuriyet kadını. Eğitimli, dünyaya........

© Ekonomim