Bölgesel gelişmişlik farklarının ortadan kaldırılması, istihdam maliyetlerinin azaltılması, gençlerin ve kadınların işgücüne katılımının artırılması, mesleki ve teknik eğitimin özendirilmesi, engellilerin istihdam edilebilirliğinin sağlanması, ekonomik krize bağlı işten çıkarmaların önüne geçilmesi, kültür yatırım/ girişimlerinin ve Ar-Ge faaliyetlerinin teşvik edilmesi gibi amaçlarla sigorta primi teşvik ve destekleri ile ilgili son yirmi yılda önemli düzenlemeler yapılmıştır.

Söz konusu teşvik düzenlemelerinin de etkisiyle hem istihdam üzerindeki vergi yükü/vergi takozu (ücretten alınan vergiler ile işçi ve işveren sosyal güvenlik primlerinin işgücü maliyetine oranı) azalmış, hem de istihdamda artış sağlanmıştır.

OECD’nin Ücretlerin Vergilendirilmesi 2023 Raporu’na göre, iki çocuklu tek gelirli evli çift için OECD ülkelerindeki ortalama vergi yükü %,6 iken, Türkiye’de bu oran 7,2 seviyesindedir.

Son yıllarda sağlanan iyileşmeye rağmen, Türkiye'de istihdam vergilerinin yükü, OECD ortalamasının hala 11,6 puan üzerindedir.

İstihdam üzerindeki yükler, hem bireylerin istihdam kararlarını ve seçeneklerini, hem de firmaların işe alım kararlarını, yani kaç kişiyi istihdam edeceklerini doğrudan etkilemektedir.

Yine, istihdam üzerindeki vergi ve prim yükünün ağırlığı, işsizlik ve kayıt dışı istihdamla mücadelede yeterince gelişme sağlanamamasının temel nedenlerinden birisini oluşturmaktadır. Yüksek vergi ve prim yükü, hem işçi ve işvereni kayıtdışılığa özendirmekte, hem de firmalar arasında haksız rekabete yol açmaktadır.

Bu nedenle, istihdamın, üretimin ve ihracatın artırılması için sosyal güvenlik primlerinin ve diğer ücret dışı işgücü maliyetlerinin işletmeler üzerindeki yükünü azaltacak önlemlerin alınması/devam ettirilmesi önem taşımaktadır.

Aşağıda TÜİK’in 10 Kasım 2023 tarihinde açıkladığı işgücü istatistiklerine yer verilmiştir.

Temel işgücü göstergeleri (Mevsimsellikten arındırılmış)

Ocak

Şubat

Mart

Nisan

Mayıs

Haziran

Temmuz

Ağustos

Eylül

İşgücü (Bin Kişi)

35.116

34.872

34.640

35.171

35.058

34.707

35.013

34.959

34.854

İstihdam (Bin Kişi)

31.698

31.347

31.182

31.661

31.744

31.395

31.742

31.745

31.686

İşsizlik Oranı (%)

9,7

10,1

10,0

10,0

9,5

9,5

9,3

9,2

9,1

İşgücüne Katılım Oranı (%)

53,9

53,5

53,1

53,9

53,6

53,1

53,5

53,4

53,2

Kaynak: TÜİK

Mevsim etkilerinden arındırılmış verilere göre, 2023 yılı Eylül ayında işsizlik oranı %8,9 istihdam edilenlerin sayısı ise 31 milyon 686 bin kişi olarak gerçekleşmiştir.

İstihdam edilenlerin 2023/Ocak ayındaki sayısı (31 milyon 698 kişi) ile 2023/Eylül ayındaki sayısı (31 milyon 686 kişi) karşılaştırıldığında, neredeyse dokuz aylık sürede istihdam edilen kişi sayısında hiç artış olmadığı görülmektedir.

Türkiye gibi genç bir nüfusa sahip ve her yıl mevcut........

© Ekonomim