Beni tanıyanlar kavramlara ‘’takık’’ olduğumu bilir. Dili önemserim çünkü dil düşüncenin katalizörüdür. Yani dilimizi ne kadar doğru ve iyi kullanırsak o kadar sağlıklı düşünebiliriz. Lakin güzel ülkemiz dil ve kavram üretmekte ne yazık ki çorak bir ülke.

‘Orta Doğu’ ve ‘Uzak Doğu’ gibi kavramlar aslında ilk olarak 19. yüzyılda kullanılan Batılı kavramlardır. Bana sorarsanız Batılıların kullandığı “Orta Doğu’’ kavramı bizim için olsa olsa “Yakın Doğu’’, “Uzak Doğu’’ olarak tabir ettikleri bölgeyse bizim için “Doğu’’ dur. Nasıl ki “Orta Batı’’ ve “Uzak Batı’’ kavramlarını kullanmıyorsak dünyanın bir yönüyle merkezinde olan ülkemiz için de “Orta Doğu’’ ve “Uzak Doğu’’ kavramlarının kullanılmaması gerekir.

Bu hafta bölgesinin nüfusu, yüzölçümü ve ekonomisiyle önemli bir ülkesi olan Suudi Arabistan Krallığı’nı inceleyeceğiz. Yazının ilerleyen kısmında değinecek olsam da bu ülkeyi incelememizin en önemli nedenlerinden biri Suudi Arabistan’ın 2030 Vizyonu. Suudi Arabistan 2016 yılından itibaren ülke ekonomisinin petrole bağımlığını azaltmak ve ekonomik çeşitliliğini sağlamak amacıyla “Vizyon 2030 Projesi’ni’’ başlattı. Suudi Arabistan, Vizyon 2030 Projesi’yle ekonomisini çeşitlendirmeyi, özel sektörünü büyütmeyi, imalat sektörünü geliştirmeyi, yenilenebilir enerji sektörünü inşa etmeyi, yabancı yatırımcıyı ülkeye çekmeyi ve ekonomisini daha sağlam bir yapıya kavuşturmayı hedefliyor.

Ülkenin başkenti Riyad dışında ticarette önemli şehirlerini Cidde ve Damman olarak sayabiliriz. Riyad siyaset ve ekonomi şehriyken Cidde daha çok liman ve ticaret şehri.

Suudi Arabistan’ın nüfusu 33,4 milyon. Ülkenin demografik yapısına bakacak olursak; ülke nüfusunun yüzde 58,4’ünü Suudi Arabistan vatandaşları oluşturmakta. Diğer bölge ülkelerinden farklı olarak bir milletinin olduğunu söyleyebiliriz. Bunun yanında en önemli demografik özelliklerinden biri de nüfusunun yüzde 65’inin 35 yaş altında olması. Yani Suudi Arabistan’da genç bir nüfustan söz edebiliriz.

Ülkede 3 milyonu aşkın yabancı işçi yaşamakta olup, Hindistan, Pakistan, Bangladeş, Endonezya, Filipinler, Sudan, Etiyopya, Eritre, Yemen, Mısır ve Sri Lanka kökenliler en kalabalık yabancı grupları oluşturmakta. Kral Selman’ın ekonomiyle ilgili öncelikli hedeflerinden biri yabancı emeğe bağımlılığı azaltmak. Bu nedenle son yıllarda uygulanmaya başlanan işgücünde “Suudileştirme” politikası nedeniyle yerli ve yabancı şirketlere Suudi personel çalıştırma zorunluluğu getirilmiş.

2024 yılında 1,1 trilyon dolar olması beklenen GSYİH’yle dünyanın 19. büyük ekonomisine sahip olan Suudi Arabistan, 33 bin dolar kişi başı milli geliriyle dünyada 39. sırada yer almakta. Bunun yanında ülke, bölgesinin en büyük ekonomisine sahip. KİK (Körfez Arap Ülkeleri İş birliği Konseyi) ülkelerinin toplam GSYİH’sine baktığımızda yaklaşık yarısının Suudi Arabistan’dan geldiğini görüyoruz.

Ülkenin en önemli gelir kaynağı petrol ve doğalgaz. Suudi Arabistan, Venezuela’dan sonra dünyanın ikinci büyük petrol rezervlerine sahip; kamu gelirlerinin �-90’ı, ihracat gelirlerinin ise �’ı petrol sektöründen elde edilmekte.

Sanayi sektörüne baktığımızda ülke sanayisi hali hazırda ham petrol ile gaz ürünlerinin işlenmesine dayanmakta. İmalat sanayi GSYH’nin yaklaşık yüzde 14,8’ini oluşturmakta ve ağırlıklı olarak metal dışı mineral ürünleri, kauçuk ve plastik ürün imalatı, metal ürünler, gıda ürünleri ile kimyasal ürünlere yoğunlaşmakta. Ülkede hizmetler sektörünün de önemli bir yeri bulunuyor. Her geçen yıl yeni yapılan projelerle hizmetler sektörünün öneminin daha da artması ve Suudi yönetiminin hedefi olan 2030 yılına kadar 100 milyon turistin ülkeye çekilmesi amaçlanmakta.

Suudi Arabistan 2016 yılından itibaren ülke ekonomisinin petrole bağımlığını azaltmak ve ekonomik çeşitliliğini sağlamak amacıyla “Vizyon 2030 Projesi’ni’’ başlattı. Suudi Arabistan, Vizyon 2030 Projesi’yle ekonomisini çeşitlendirmeyi, özel sektörünü büyütmeyi, imalat sektörünü geliştirmeyi, yenilenebilir enerji sektörünü inşa etmeyi, yabancı yatırımcıyı ülkeye çekmeyi ve ekonomisini daha sağlam bir yapıya kavuşturmayı hedefliyor. Benim kendi penceremden gördüğümü sandığım şey; Vizyon 2030 Projesi’nin iki önemli ayağının ekonomi ve toplum olduğu. Aslına bakarsanız bunlar iç içe. İstenilen ekonomik dönüşümün sağlanması için Suudi Arabistan gibi bir ülkede toplumsal dönüşümün de sağlanması gerekiyor. Gördüğünüz üzere Suudi Arabistan ekonomisinin en önemli gücü petrol ve doğalgaz kaynakları. Bu durum bir yönüyle Suudi Arabistan için bir risk. Bu nedenle Kral Selman da Suudi Arabistan ekonomisinin petrole bağımlılığını azaltmak ve ülkesindeki ekonomik çeşitliliği artırmak istiyor.

Nasıl mı? Öncelikli amaçlardan biri turizm... Malumunuz Suudi Arabistan’ın en önemli turizm geliri hac idi. Şimdiyse festival ve spor etkinlikleriyle turizmi canlandırmak ve bir yönüyle ülkenin imajını da değiştirmek istiyorlar. Mesela geçtiğimiz aylarda dünyanın en büyük müzik festivali Suudi Arabistan’da düzenlendi.

Hatırlayacağınız üzere istenmeyen olaylardan dolayı iptal edilen Galatasaray- Fenerbahçe maçı da Suudi Arabistan’da organize edilmişti. Hedefleri dünyanın en iyi on liginden biri olmak. Bu hedefe ulaşmak için Suudi Arabistan futbol ligine........

© Ekonomim