Kooperatifler, görece güçsüz durumdaki toplumsal kesimlerin ortak bir amaç doğrultusunda eşitlik, işbirliği ve dayanışma temeli üzerinde gönüllü olarak oluşturdukları ekonomik ve toplumsal örgütlenmedir.
1163 sayılı Kooperatifler Yasası çerçevesinde etkinlik göstermektedir. Özel yasalarla kırsal kesime yönelik etkinlikte bulunan tarım satış ve tarım kredi kooperatifleri de bulunmaktadır. 1163 sayılı Yasa çerçevesinde etkinlik gösteren kooperatiflerin ilgi alanı üretimden hizmete, kentten kıra dek uzanan geniş bir yelpazeye sahiptir. Kooperatiflerin uğraş alanı açısından herhangi bir sınırlaması bulunmamaktadır. 1163 sayılı Yasa çerçevesinde etkinlik gösteren birçok kooperatif türü bulunmaktadır. Başlıcası konut yapı, işyeri yapı, tüketim, kefalet, taşıma, üretim, pazarlama, temin, tevzi, yayın, kalkınma ve geliştirme kooperatifleridir.
***
Gerek kentte, gerekse kırda etkinlik gösteren kooperatiflerin en önemli sorunu, ortaklarının ve onların içinden çıkan yönetici ve denetçilerin kalitesidir. Olumlu örnekler bulunsa bile planlama, kararların alınması, işlerin yürütülmesi, iletişimin sağlanması, özendirmenin gerçekleşmesi ve kontrolün sağlanmasında başarılı ve yeteri olmadıkları bilinmektedir.
Geniş kesimleri ilgilendirmesi nedeniyle ülkemizde önemli yer tutan konut yapı kooperatifleri özelinde konu açıklanmaya çalışılacaktır.
İlkece tüm ortaklardan oluşan genel kurul, genel kurulun seçtiği yönetim ve denetim kurulu olmak üzere başlıca üç organı bulunmaktadır.
Ortakların gerekli bilgi birikiminden yoksun olmaları ve var olan bilgi birikimlerinin göreve yeni gelenlere aktarılmaması, kalitenin düşmesine neden olmaktadır.
Aynı zamanda genel kurulu oluşturan ortaklarının öğrenim, gelir ve kültür düzeyleri ile bu ölçütlere göre ortakların türdeşliği, insan kalitesinin belirleyicisidir. Ortakları türdeş olmayan kooperatiflerde alt gruplar oluşarak nicelik bakımından ağırlığı olanlar kooperatifi yönetip yönlendirmektedir. Bu durum işbirliği, dayanışma ve eşitlik ilkelerinin ve demokratik yapının bozulmasına ve niteliksel aşınmaya neden olmaktadır.
Ortakları türdeş olmayan kooperatiflerde eğitim düzeyinin düşüklüğü, ortaklarla yöneticiler arasında iletişim kopukluğuna neden olmaktadır. Yönetim ile ortaklar arasındaki iletişimsizliğin diğer bir nedeni ortakların ödentilerini yerine getirmekle görevlerini yerine getirdikleri duygusuna kapılmalarıdır. Dolayısıyla yönetimin etkinliklerini denetim altında tutamamaktadırlar.
Yönetimle ortaklar arasındaki iletişim eksikliği süreç içinde amacına (konut yapma) göre yöneticilerin amaçlarında sapmalar oluşturmaktadır. Yöneticilerin örgütsel amaca uygun olmayan davranışlarının düzeyini, kişisel nitelikleri belirlemektedir. Burada, yöneticilerin bireysel kalitesi ön plana çıkmaktadır.........

© Yeşilgiresun